«هَا أَنْتُمْ هَؤُلَاءِ حَاجَجْتُمْ فِيمَا لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ فَلِمَ تُحَاجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ» (آل عمران/۶۶)هان! شما (ای يهوديان و مسيحيان) ای گروهی كه درباره چيزی كه (به گمان خود) نسبت بدان آگاهی و اطّلاعی داريد، مجادله و مناظره كرديد، ولی چرا درباره چيزی كه آگاهی و اطّلاعی از آن نداريد مجادله و مناظره می‌نمائيد؟ و خدا (چگونگي دين ابراهيم را) می‌داند و شما نمی‌دانيد. (ترجمه خرم‌دل)در تفسیر سعدی در توضیح این آیه آمده است: برای انسان جایز نیست در چیزی که نسبت به آن اطلاع ندارد، سخن بگوید و یا مجادله کند.علامه قرطبی (رح) نیز در مسأله دومی که برای این آیه بین می‌کند، می‌فرماید: این آیه دلالت دارد بر اینکه اگر کسی در مورد مسأله‌ای علم یا تحقیق و پژوهشی ندارد، سکوت کند و اظهارنظری ننماید.
بنابراین بر هر فرد لازم است تا وقتی در مورد چیزی علم و تحقیقی ندارد، سکوت کرده و اظهار نظر نکند، خصوصاً در مسایل دینی و شرعی که وعید و عذابش در دنیا و آخرت دامانش را خواهد گرفت.
چه زیباست که این را یاد بگیریم و به ذهن بسپاریم که نیازی به اینکه در هر موضوع و مسأله‌ای اظهار نظرکنیم، نیست.
✍️ محمد مکفی رودی
