بزرگترین روزها در نزد خدا روز عید قربان و سپس روز یازدهم آن است. – حوزه علمیه احناف خواف

ایشان در ابتدای سخن بیان کرد: یکی از احکام دین خدا که سالی یک مرتبه اتفاق می‌افتد و یک واجب شرعی از دیدگاه مذهب حنفی می‌باشد قربانی است. ایامی را که خداوند ما را در این روزها قرار داده است دهه اول ذی الحجه می‌باشد. اگر انسان به فضایل و برکات این ایام و عید قربان تفکر کند خوب متوجه می شود که دین الله تعالی حق و از جانب رب العالمین است. از فضایل این دهه این است که خداوند به این دهه اول ذی الحجه قسم یاد می‌کند و می‌فرماید: (والفجر* ولیال عشر) خداوند به صبحگاه روز عید قربان و شب های این دهه ذی الحجه قسم یاد می کند. خداوند به مخلوقات قسم یاد می کند اما ما موظفیم که قسم ما فقط به خدا باشد. از طرف دیگر قسم ما به این معناست که خدا را که از آن ذات با عظمت‌تر، قدرتمندتر و عالم‌تر نیست، شاهد و گواه می‌گیریم که این سخن ما راست است. مخلوقی نیست که مثل خدا قدرتی داشته باشد که اگر به دروغ قسم یاد کنیم ما را به سزای کارمان برساند. پس ما نباید به غیر از خدا به چیز دیگر قسم یاد کنیم. اما خدا وقتی قسم یاد می‌کند به مخلوقات قسم می‌خورد. گاهی می فرماید: (والفجر* ولیال عشر) گاهی می فرماید: (والضحی)، (والیل)، ( والشمس) و … خدا به وسیله این قسم عظمت آن‌ها را یاد می کند، یعنی این‌ها از مخلوقات بزرگ خدا هستند. در این‌ها اسرار مهمی وجود دارد که بندگان از تفکر آن‌ها می‌توانند به خالق رسند. برای ما همین کافیست که دهه‌ی اول ذی الحجه ایامی است که خدا به آن قسم یاد می کند و این نشانه‌ی عظمت این روزها است. دلیل دیگر بر عظمت دهه‌ی اول ذی الحجه این‌ است که روز عرفه که بنا به روایتی بزرگوارترین روز در نزد خدا است در این ایام قرار دارد. دلیل دیگر بر عظمت این دهه، روز عید قربان است که در آن قرار دارد و در حدیث پیامبر(ص) آمده‌است که بزرگترین روزها در نزد خدا روز عید قربان و سپس روز یازدهم آن است. خدا در این ایام ثواب و فضیلت اعمال را چندین برابر نموده است. شاید سوال پیش بیاید که ما در مورد رمضان فضایل زیادی را شنیده‌ایم اما این احادیث عظمت خاص، برای دهه‌ی اول ذی الحجه بیان می‌کند، کدام با فضیلت تر است؟ علماء می فرمایند: از میان روزها، روزهای دهه‌ی اول ذی الحجه حتی از روزهای دهه‌ی آخر رمضان هم با فضیلت تر است و از میان شب‌ها شب های آخر دهه‌ی رمضان از شب‌های دهه‌ی ذی الحجه با فضیلت تر است.مولوی مومن افزود: از اعمالی که مناسب است در این دهه اول ذی الحجه آن‌ها را انجام دهیم و بیش‌تر توجه داشته باشیم یکی حج عمره است. در حدیث پیامبر(ص) آمده است که حج عمره، کفاره گناهانی است که مابین دو عمره انجام شده است. یعنی وقتی کسی عمره‌ای  را به جا آورده است و بعد از مدتی عمره دوم را انجام می‌دهد، حج عمره دوم، کفاره گناهان بین این دو عمره می شود. قطعاً پاداش حج که با شرایط خاص خودش انجام شود، بهشت الله است. از تحولاتی که خدا در زندگی ما رقم می‌زند نباید غافلانه گذر کنیم. خسارت‌ها و ضررهای بزرگی که به معنویت ما می‌رسد خیلی بیش‌تر از خسارت ها و زیان های مادی است که دامن‌گیر ما شده است؛ اما چون مشکلات زندگی دنیا را احساس می‌کنیم و پایبند آن هستیم، سنگینی خسارت‌های معنوی را احساس نمی‌کنیم. مشکلات دنیا هم سخت است اما باید در امر آخرت فکر کنیم که چه زیان های معنوی برای ما پیش آمده است. امسال دومین سال است که حج فراگیر و جهانی برگزار نمی شود. حج سال گذشته با ۱۰ هزار نفر برگزار شد و امسال با ۶۰ هزار نفر انجام می‌گیرد؛ اما اینکه خدا، حج را جهانی قرار دهد و انسان‌ها در اطراف بیت الله بیایند و با رب خود تجدید پیمان کنند و به عنوان نمایندگانی از کل جهان اسلام به آن‌جا روند و برای همه دعا کنند و با رحمت ها و برکت های الهی در نقاط مختلف زمین  پخش شوند ممکن نیست و دنیا از این نعمت محروم شده است. این مصیبت بسیار بالاتر از مشکلات اقتصادی و دنیایی ما است‌. مشکلات دنیایی بسیار سنگین است و خداوند قوام زندگی را به نعمت‌های دنیا قرار داده است اما باید هم به دین و هم به دنیا فکر کنیم‌.وی ادامه داد: به عنوان مثال عرض کنم. کرونا را چه کسی آورد؟ چگونه کرونا باعث تعطیل شدن حج شد؟ چه عواقبی تعطیلی حج بر دنیا گذاشت؟ برای مسلمانان جای تامل است. وقتی بندگان قدر نماز فرض در مسجد نزدیک خانه خود را ندانند، وقتی قدر رمضان را با آن برکات ندانند، وقتی به فرضیه فرض زکات عمل نکنند، وقتی تمام افتخارات را در شیوه زندگی غیر مسلمین بدانند، وقتی مسلمان سنت پیامبر(ص) را تمسخر کند، وقتی مسجدسازی یک کار بی مورد به حساب بیاید و وقتی تلاوت‌ قرآن جای خود را به موسیقی بدهد دیگر چه انتظاری از خدا باید داشته باشیم؟ هنوز اگر بازنگردیم باید منتظر عواقب سنگین‌تری باشیم. آن‌جا می‌شود که خداوند نعمت فرض خود را که همان حج است از بندگان برمی‌دارد و محروم می‌شوند. قدر نمازهای جمعه، عید، نمازهای پنج وقت و مساجد را بدانیم. نکند سهل‌انگاری کنیم و شیطان بر زبان ما سخن‌هایی را جاری کند که جنبه کم اعتنایی و تمسخر به نماز جماعت و جمعه داشته باشد. مبادا به این سزای الهی گرفتار شویم و خدا اسم ما را از لیست نمازگزاران فرض خود ساقط کند و بدبخت ابدی شویم. از اثر گناهان بنی‌آدم کرونا آمد که خسارت های دینی و دنیایی به بار آورد؛ از جمله تعطیل شدن حج فراگیر و محروم ماندن تمام نقاط دنیا از این نعمت. اثرات این محرومیت این بود که در طول سال گذشته به سرعت فساد و فتنه در دنیا و حتی در جامعه دینی ما و شما پیش آمد. نمازهای جماعت، جمعه و عید در هدایت ما تأثیر دارد. اگر خدای نخواسته به علت کرونا یا هر عذر دیگری یک نماز جمعه ما تعطیل شود باید گریه کنیم که مصیبت خدا فرارسیده است.مدرس حوزه علمیه احناف خواف افزود: دومین عملی که در این ایام ذی الحجه مناسب که انسان انجام دهد، روزه است. روزه در اصل خود نزد خدا ارزش خاصی دارد. در حدیث قدسی آمده‌ است که خدا می فرماید: از میان همه عبادت ها فقط روزه مال خود من است و من پاداش آن را می‌دهم. روزه روزهای دهه‌ی اول ذی الحجه به جز روز عید که روزه حرام است بسیار فضیلت دارد، علی الخصوص روزه روز عرفه که بسیار با ارزش است. پیامبر(ص) می فرمایند: از روزه روز عرفه، من محمد امید ثواب آن را دارم که خدا گناه یک سال گذشته و آینده آن روزه‌دار را کفاره گناهان او کند. سومین عمل از اعمال دهه‌ی‌ اول ذی الحجه تکبیر و ذکر الله است که در آیه ۲۸ سوره حج آمده است. یعنی روزهای معینی خدا را یاد کنید. این روزها ” لا اله الا الله و الله اکبر و الحمدلله”  را زیاد بگویید و اگر به تکبیرات تشریق هم دقت کنیم می‌بینیم که همین کلمات وجود دارد. این تکبیرات از  صبح روز عرفه تا عصر روز سیزدهم باید گفته شود، مخصوصا بعد از نماز اما برای غیر این روزها در شب، روز، در مسجد، در راه، در خانه و هرجای دیگر بهتر است که گفته شود. این‌ها در میان ما از بین رفته است. در زمان صحابه و تابعین این تکبیرات در همه جا گفته می‌شد. حضرت عبدالله ابن عمر(رض) و ابوهریره(رض) در کوچه‌ و بازار مدینه راه می‌رفتند و این شعار را می خواندند و مردم دیگر هم که می شنیدند، آن‌ها هم می گفتند. لذا می توان این ها را بلند بلند در کوچه و بازار و خانه گفت اما به صورت شعار نباشد که یکی بگوید و دیگری پیروی کند، هر کس برای خود بگوید.یکی دیگر از اعمال این ایام، توبه می‌باشد که از همه مهم‌تر است. خدا زمان های مخصوص و مکان‌های مخصوص دارد. مکان‌های مخصوص مثل حرمین شریفین و زمان های مخصوص مانند عید قربان، عید فطر، روز جمعه، دهه اول ذی الحجه و… در مکان‌ها و زمان‌های مخصوص ثواب عمل چندین برابر و جرم گناه هم چندین برابر است. یعنی باید در دهه‌ی اول ذی الحجه آنان که گرفتار گناه شده‌اند باز آیند زیرا جرم آن‌ها نیز چندین برابر می شود. این فضل خداست که رمضان را داد تا از گناهان گذشته پاک شویم و باز غفلت کردیم و ذی الحجه را آورد که اگر قدر بدانیم مجدداً شستشو پیدا می‌کنیم و به خدا نزدیک می‌شویم.وی خاطر نشان کرد: یکی دیگر از اعمال ذی الحجه قربانی است. حدیثی که در ابتدا قرائت شد، حضرت عایشه(رض) از رسول خدا(ص) نقل می‌کنند که ایشان می‌فرمایند: در روز عید قربان انسان، هیچ عملی را انجام نمی‌دهد که در نزد خدا محبوب تر از ریختن خون قربانی باشد و قربانی‌ای که برای خدا ذبح می‌شود، روز قیامت با تمام اجزای خود به عنوان ثواب برای او آورده می‌شود. روز قیامت شاخ‌ها، موها و حتی اعضای حیوان که استفاده نمی‌شوند هم در کفه حسنات قربانی کننده قرار می‌گیرد و خون قبل از اینکه بر زمین بریزد در جایگاه مقبولیت الله تعالی قرار می‌گیرد. و آن حضرت می‌فرمایند: خوشحال باشید وقتی خدا این توفیق را نصیب می‌کند که از مال خدا برای خدا، حیوانی را ذبح می‌کنید و با این کار ثواب حاصل می‌کنید.مولوی مومن در ادامه برخی از احکام قربانی را بیان کرد و گفت: قربانی بر هر مسلمان عاقل، بالغ، مقیم و توانگر لازم می‌شود. مقیم یعنی در شهر خود باشد یا اینکه در شهر دیگری به مدت ۱۵ روز یا بیش‌تر بماند و عید قربان در همان زمان باشد. اما اگر در مسافرتی کمتر از ۱۵ روز بود، اگر روز ۱۰ ،۱۱ و ۱۲ گذشت و هنوز در سفر بود قربانی بر او نیست، اما اگر قبل از غروب روز ۱۲ به وطن خود رسید قربانی بر او واجب می‌شود. توانگری برای قربانی و صدقه فطر با توانگری برای زکات فرق دارد. زکات فقط از طلا و نقره و کالاهای تجاری می‌باشد ولی قربانی برای هر کس که از هر نوع مالی اضافه بر ضروریات اولیه زندگی مانند خانه برای سکونت او و خانواده او، سه دست لباس، ظروف و فرش به اندازه مصرف، وسیله سواری، وسیله کار داشته باشد واجب است. غیر از ضروریات مازاد به حساب می‌‌آید. مثل: لباس ها و فرش‌های اضافه، خانه به غیر از خانه سکونت مثلا در حال ساخت یا زمین افتاده یا به اجاره داده شده باشد، ماشین اضافه یا قطعه زمینی اضافه دارد یا راه درآمد زندگی او به غیر از کارمندی راه دیگر است که برای هزینه زندگی به آن نیاز ندارد، این‌ها همه مازاد هستند. همچنین اگر پول، طلا و یا نقره ای داشته باشد، در تعاونی‌ها و شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کرده باشد، طلبکار است، این‌ها همه را روی هم بریزد اگر به اندازه نصاب زکات که ۸۷ گرم و ۴۷۹ سوت که به نرخ کنونی ۹۳ میلیون تومان می‌شود یعنی مجموعه اموال اضافی ۹۳ میلیون رسید هرچند که روز ۱۲ ذی الحجه به دست او برسد قربانی بر او واجب می‌شود. زن اگر حتی یک خانه دارد و شوهرش برای مسکن نیاز به خانه زن ندارد یعنی فقیر نیست و مال دارد و از جای دیگر می تواند تهیه کند، همان یک منزل زائد حساب می‌شود؛ چون هیچ‌گونه حقی بر گردن زن نیست. مسکن خود زن بر گردن شوهر است حتی جهازیه زن اگر شوهر فقیر نیست و به جهاز نیاز ندارد در حق خود زن حساب می‌شود بنابراین اموال زائد زن که از ارث پدر باشد یا مهریه‌ای باشد که گرفته است( نگرفته حساب نیست) یا اگر خانه و ملکی داشته باشد و یا کارمند بوده و مال دارد قربانی برای تعلق می‌گیرد. در قربانی ازدواج ملاک نیست. قربانی بر جوان بالغی که شاغل است و هنوز عقد هم نکرده ولی مال دارد، واجب است، چه دختر باشد چه پسر. در محل هایی که نماز عید دارند، قبل از نماز قربانی کردن درست نیست و اگر کسی قربانی کرد باید مجددا قربانی کند. اما در روستاهایی که نماز عید نیست از طلوع صبح صادق تا غروب روز ۱۲ ذی الحجه قربانی درست است. البته فضیلت روز دهم در درجه اول، روز ۱۱ در درجه دوم،  روز ۱۲ در درجه سوم قرار دارد. حیوانی اگر سه دست و پای او سالم است و یکی از دست یا پاها لنگ است که از او برای راه رفتن کمک نمی‌گیرد یا به زمین می‌رساند یا نمی‌رساند ولی از او  برای راه رفتن کمک نمی‌گیرد این برای قربانی درست نیست. اگر او را به زمین می‌رساند و از آن کمک می‌گیرد و سه دست و پای دیگر سالم است این جایز است. اگر لاغری طوری است که شدید نیست و در مغز استخوان اثر نکرده است قربانی درست است. هرچند چاق بهتر است. راجع به دندان‌ها، اصل این است که بیش‌تر دندان‌های آن نریخته باشد اما عده‌ای گفته‌اند که اگر دندان هم ندارد اما می‌‌چرد و علف می‌خورد و چاق می‌شود جایز است.حیوانی که به اصطلاح دامداران به او کَر می‌گویند، (حیواناتی که یک گوش کوچک نوک تیزی دارند) لازم نیست صدا را بشنود یا نشنود اما به اصطلاح دامدار اگر به او کَر می‌گویند قربانی آن درست نیست. اگر به اصطلاح دامداران کُر می‌گویند، دامدار نگاه کند اگر در حد کُر بود که نیم گوش است جایز است. اگر یک سوم گوش قطع شده بود یا بیرون کرده بودند درست نیست. اما اگر شکاف داشته باشد اشکال ندارد. حیوان کل یا بزهایی که مادرزاد شاخ ندارند یا شاخ آن را بریده‌اند به شرطی که از داخل بیرون نیفتاده است درست است اما اگر از داخل بیرون افتاده باشد درست نیست. اگر یک سوم یا بیش‌تر دم یا دمبه حیوان قطع شده باشد درست نیست. اگر کمتر قطع شده باشد اشکالی ندارد. حیوانی که پستان آن خشکیده است، سیاه مایع شده است، قطع شده است و شیر بیرون نمی‌آید، اگر در گوسفند اگر یکی از این موارد  باشد درست نیست ولی در گاو اگر یکی معیوب شده باشد و سه تای دیگر درست باشد مشکلی ندارد ولی اگر دوتا معیوب شده باشد درست نیست. اگر از الان حیوانی را برای قربانی آماده کردیم تا قبل از این که ما آن را برای کشتن بیاوریم، اگر ضربه خورد و معیوب شد برای قربانی درست نیست اما موقع به زمین زدن اگر دست و پا زد یا از جلوی ما پرید و دست و پایش شکست اشکالی ندارد.در گاو و شتر باید همه افراد قصد قربانی را داشته باشند و گرنه قربانی صحیح نیست. شتر باید ۵ سال کامل و وارد شش شده باشد. گاو دو سال کامل و وارد ۳ شده باشد. بز حتماً یک سال کامل شده و وارد ۲ سال شود. بره اگر جثه او به اندازه یک ساله است باز هم باید ۶ ماه کامل شود و از ۶ ماه گذشته باشد. حال اگر روز عید قربان آخرین روز ۶ ماه او است درست نیست هرچند اندازه دو ساله باشد.

مولوی مومن در پایان بیان داشت: از شما مردم دین دوست و متدین تشکر می‌‌کنیم که هرساله کمک‌های زیادی چه از نظر مالی در ماه شعبان و یا در عید قربان با گوشت‌های قربانی خود، به حوزه علمیه می‌کنید. همانطور که در شروع رمضان و پایان آن ملاک دیدن هلال هر منطقه و هر کشور است؛ بر اساس روز عرفه‌ای که در ایران است روز عرفه را روزه بگیریم درست است همانطور که روزه رمضان را با حلال مناطق خود شروع می‌کنیم و با هلال مناطق خود عید می کنیم.

مقالات مرتبط