ایشان با ایراد مقدمه‌ای، به بیان توصیه‌هایی برای شکرگزاری پرداخت و خاطرنشان کرد: شکرگزاری از همه نعمتهای خداوند متعال کار بسیار مشکل و سختی است، ولی انسان در حد توانش باید سعی نماید تا شکرگزار الله تعالی باشد. برخی از توصیه‌هایی که درباره شکرگزاری آمده عبارتند از:
۱) در دین به بالاتر و در دنیا به پایین‌تر توجه‌نمودن: رسول خدا(ص) در حدیثی می‌فرمایند: دو خصلت است که در وجود هر کس باشد، خداوند متعال او را در زمره شکرگزاران و صبرکنندگان قرار می‌دهد؛ آن کسی که در دین به بالاتر از خود نگاه کرده و به وی اقتدا کند و در دنیا به پایین‌تر از خود توجه نماید و حمد و سپاس خدا را به جا آورد. این حدیث به یکی از مهمترین مباحث روانی توجه نموده است.
وی افزود: در مورد سعدی(رحمه‌الله) نقل می‌کنند: روزی یک کفشش گم شد و او مقداری ناراحت شد که مردم در مورد لخت‌بودن پایم چه خواهند گفت؟! در همین فکر بود که شخصی را بدون پا دید، لذا سر را بر سجده گذاشت و گفت: اگر کفش نیست، الحمدلله که پا هست. دغدغه امروزی بیشتر جوامع و خانواده‌ها دست و پنجه نرم کردن با مسایل اقتصادی و امکانات معیشتی است و هر فرد، سودای بهتر زیستن را در سر می‌پروراند و به همین دلیل ایام خویش را در شکوه و شکایت سپری می‌کنند، علتش هم عمل نکردن به همین حدیث می‌باشد.
۲) خواندن دعاهایی که از پیامبر(ص) روایت شده است. رسول خدا(ص) برای ادای شکر راه آسانی نشان داده و کلماتی را تلقین فرموده‌اند که بر هر مسلمان لازم است تا آنها را حفظ نموده و صبح و شب قبل از خوابیدن آنها را بخواند، برخی از آن کلمات عبارتند از: «اَللّـهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ حَمْداً دائِماً مَعَ دَوامِکَ وَ لَکَ الْحَمْدُ خالِداً مَعَ خُلُودِكَ ولَكَ الْحَمْدُ حَمْداً لا مُنْتَهى لَهُ دُونَ مَشِیَّتِکَ وَلَكَ الحمدُ حَمداً لا یُرِیدُ قائِلُهُ إلاّ رِضاكَ» (کنزالعمال) در حدیثی دیگر می‌آید: «اللَّهُمَّ لَكَ الْحَمْدُ زِنَةَ عَرْشِكَ وَمِدادَ کَلِماتِکَ وَرِضَا نَفْسِکَ» (ابوداود). در حدیثی رسول خدا به حضرت معاذ دستور دادند که بعد از هر نماز این دعا: «اَللّهُمَّ اعنّی عَلی ذِکرِکَ و شُکرِکَ وَ حُسنِ عِبادَتِکَ» را بخوان.
۳) بازگو نمودن نعمت‌ها: «وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ» (ضحی/11) منظور این است که آثار نعمتهای الهی در زندگی انسان نمایان باشد و اگر این‌گونه نبود او جزء ناسپاسان خواهد بود. در حدیث آمده که رسول خدا(ص) مردی را با لباس کهنه دیدند، لذا از او پرسیدند: آیا مالی داری؟ گفت: بله. پیامبر به او فرمودند: بخور، بنوش، بپوش و بدون اسراف و خودنمایی صدقه بده، زیرا خداوند متعال دوست دارد که اثر نعمت را در بنده‌اش مشاهده نماید. بنابراین کتمان نمودن نعمت‌ها و خود را فقیر جلوه‌دادن قابل تحسین نیست، زیرا کفران صریح نعمتهای الهی می‌باشد.
مولوی مکفی، رزق حلال را چهارمین توصیه برای شکرگزاری دانست و گفت: خداوند متعال می‌فرماید: «وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» (انفال/26) و روزی داد شما را از پاکیزگی‌ها تا شاکر خدا باشید. و نیز آیه «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُلُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُواْ لِلّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ» (بقره/172).
۵) انتساب نعمت به منعِم حقیقی نه به عقل، علم، تجربه و زحمت خود.
مدرس حوزه علمیه احناف خواف در این زمینه بیان داشت: بسا اوقات افرادی وجود دارند که نعمت‌ها را به خودشان نسبت داده و منعم واقعی را فراموش می‌کنند. لذا یکی از راه‌های شکر انتساب همه نعمت‌ها به ذات پاک الهی می‌باشد.
۶) دکتر عبدالحی عارفی(رحمه‌الله) می‌گوید: قبل از خوابیدن، نشسته تمام نعمت‌ها را به یاد آورید و در مقابل هر نعمت بگویید: «اللهم لک الحمد و لک الشکر».
۷) در پاسخ هر سؤال اظهار شکر کردن.
ایشان افزود: در حدیثی می‌آید که پیامبر اکرم(ص) از شخصی پرسیدند چگونه صبح نمودی؟ او پاسخ داد: به خوبی. رسول خدا سؤالشان را تکرار نمودند تا در مرحله سوم گفت: خدا را سپاس و شکر به خوبی و نیکی صبح کردم. رسول الله فرمودند: «هذا الذی أردتُ مِنکَ» لذا باید در پاسخ‌گویی هم شکر خداوند متعال را لازم بگیریم.
۸) نگاه نکردن به کمبودی‌ها، بلکه نگاه به داشتنی‌ها. اگر انسان به داشته‌هایش نگاه کند، مقام شکر حاصل خواهد شد. روزی مولانا سید اصغر حسین(رحمه‌الله) یکی از علمای دیوبند مریض شد و به صورت مداوم بی‌هوش می‌گشت، ولی همین که به هوش می‌آمد «الحمدلله» بر زبانش جاری بود و می‌گفت خداوند را سپاس که در کلیه، قلب، قفسه سینه و … احساس درد ندارم، فقطی کمی تب دارم. این مقام شکر است.
۹) مدح انبیاء به وسیله شکر صورت گرفته است. خداوند متعال در مورد حضرت نوح می‌فرماید: «إِنَّهُ كانَ عَبْداً شَكُوراً» (اسراء/3) یا در مورد حضرت ابراهیم می‌فرماید: «شَاكِرًا لِّأَنْعُمِهِ» (نحل/120 و 121)
۱۰) شکر، نعمتی است که حتی برخی از انبیا هم به آن امر شده‌اند، مثلا در مورد حضرت موسی آمده است: «وَ كُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ» (اعراف/144)
سخنران این هفته نماز جمعه اهل سنت خواف در بیان مراتب شكر گفت: یقینا منظور از شکر تنها به کار بردن چند کلمه تشریفاتی نیست، بلکه شکر سه مرحله دارد که عبارتند از:
الف) شكر زبانی: آن است كه شكرگزار به تمجيد و ثناگويی و تسبيح نعمت دهنده می‌پردازد و در حد توان خود او را با زبانش می‌ستايد.
ب) شكر عملی: یعنی نعمتهای خداوند را در راه نافرمانی او به كار نگيرد، بلكه برای اطاعت و عبادت از آنها كمك بگيرد. لذا مسلمان باید بیندیشد که هر نعمتی برای چه هدفی آفریده شده است و آن را برای همان هدف استعمال نماید، مثلا چشم یا زبان چرا در بدن انسان تعبیه شده است؟ بنابراین یقینا انسان گنهکار، شاکر نیست و امکان شاکر بودنش هم وجود ندارد، زیرا بزرگترین شکر ترک گناه می‌باشد.
ج) شكر قلبی: که از ته دل هیچ شکوه و گلایه‌ای نداشته باشیم.
ایشان در مورد ثمرات شکر یادآور شد: شکر دارای ثمرات بی‌شماری است که برخی عبارتند از: الف) سعادت و پاداش اخروی.
ب) شکر باعث دفع بلا و مصیبت که سعادت دنیوی باشد، می‌شود: «ما يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَ آمَنْتُمْ وَ كانَ اللَّهُ شاكِراً عَلِيماً» (نساء/147)
ج) زیاد شدن نعمت‌ها: «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْۖ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ» (ابراهیم/۷)
د) دور شدن امراض باطنی خصوصا تکبر.
ه) کسب محبت الهی.
و) صبر و تقوا.
مولوی مکفی در بیان سرانجام ناشکری نیز یادآور شد: همان‌گونه که شکر ثمراتی را دارد، ناشکری نیز دارای عذاب و سرانجام بدی خواهد بود که مهمترین آن این است که ناشکری باعث عذاب الهی خواهد شد: «وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ» (نحل/112).
ایشان تاکید کرد: برای دور شدن عذاب قحطی و نباریدن باران بر همه ما لازم است تا اولا توبه و بعد هم استغفار نماید و متوجه خداوند متعال باشیم و در همه حالات شکرگزار و سپاسگزار الله تعالی باشیم.
ایشان با تاکید بر رعایت نکات بهداشتی گفت: متأسفانه دوباره ویروس کرونا دارد اوج می‌گیرد و بر همه ما لازم است تا تمام نکات بهداشتی را رعایت نماییم و مجالس خودمان را تعطیل نموده و اگر هم خیلی ضروری بود با تعداد بسیار کم و رعایت نکات بهداشتی برگزار نماییم.
دیدگاهتان را بنویسید