امام بیهقی از محضر علمای زیادی که در منطقه بیهق بودند بهره برد. وی از امام ابوعبدالله حاکم نیشابوری در مدت کمتر از پنج سال، بیش از ۱۰۰۰۰ روایت نقل کرد، این در حالی بود که او به نقل امام ذهبی در آن زمان ۱۵ سال بیش نداشت.
امام بیهقی به بسیاری از شهرها و سرزمین‌هایی که علمای بی‌نظیر و محدثان و فقهای نامدار را در خود جای داده بود، سفر کرد و ضمن ملاقات از سرچشمه علوم آنان نیز بهره برد تا جایی که از حافظان بزرگ حدیث محسوب شد.
امام بیهقی سی سال در راه تحصیل و طلب علم تلاش و کوشش نمود، به همین دلیل وی در بخش روایت از اندیشمندان شهرهای مختلفی مانند: نیشابور، اسفراین، خراسان، ری، دامغان، طوس، همدان، بغداد، کوفه، بصره، مکه و مدینه و … کسب فیض کرد.
نخستین استاد وی ابوالحسن محمدبن حسین علوی بوده که از وی استماع حدیث نموده است. همچنین از حاکم نیشابوری بیش از ۱۰۰۰۰ روایت استماع نموده است.
دیگر اساتید وی عبارتند از: ابونصر عمر بن عبدالعزيز بن عمر بن قتاده بشیری، ابومنصور ظفر بن محمد بن احمد علوی، ابوبکر محمد بن ابراهيم فارسی، ابوعلی حسین بن محمد محمد بن علی بن حاتم رودباری طوسی، ابوبکر محمد بن حسن بن فورک اصفهانی، ابوالقاسم حسين بن محمد نیشابوری، ابومحمد عبدالله بن يوسف بن احمد اردستانی، ابومنصور عبدالقاهر بن طاهر نیشابوری معروف به بغدادی، ابوزکریا یحیی بن ابراهيم بن محمد مزکی، ابوحامد احمد بن على بن احمد رازی حافظ اسفراینی و ابوالحسین محمد بن حسین بن محمد بن فضل قطان.
امام ذهبی در سیر اعلام النبلاء نوشته است: امام بیهقی در ثبت و احادیث متخصص و حافظ، علامه، فقیه، و شیخ الاسلام است و نیز می‌فرماید: بیهقی یگانه زمان و پیشرو تمامی همتایان خویش و یگانه حافظ حدیث بود.
امام تاج الدین سبکی نیز در طبقات الشافعية الكبرى می‌گوید: امام بیهقی فقیهی گرانقدر، حافظی والاتبار، اصول‌دانی چیره دست، و در زهد و پرهیزگاری و خشوع و تواضع ید طولایی داشت.
حافظ عبدالغفار بن اسماعیل در تاریخ خویش می‌گوید: بیهقی بر سیرت علما پایبند و به اندک دنیا سازگار بود و در زهد و تقوایش صادقانه و بی‌تکلف بوده و بر همین منوال زیست تا اینکه در نیشابور دیده از جهان فرو بست.
برخی از شاگردان امام بیهقی عبارتند از:
ابوعلی اسماعبل بن احمد خسروجردی شافعی. وی پسر امام بیهقی است و علم را نزد ایشان فرا گرفت.
امام ابونصر عبدالرحيم بن عبدالکریم بن هوازن قشیری نیشابوری، ابوعبدالله حسین بن احمد بن على بن فطيمه خسروجردی شافعی، ابوالحسن عبدالجبار بن عبدالوهاب بن عبدالله دهان نیشابوری که به کثرت از امام بیهقی حدیث استماع كرد. ابوالقاسم تمیم بن ابی سعید بن ابی عباس جرجانی.
السنن الكبرى.
معرفة السنن والآثار.
دلائل النبوة و معرفة أحوال الشريعة.
المبسوط في نصوص الشافعي.
الأسماء والصفات.
شعب الإيمان.
أحكام القرآن.
السنن الصغري.
بیان خطإمن أخطا علي الشافعي.
إثبات عذاب القبر.
البعث والنشور.
حياة الانبياء في قبورهم.
القضا والقدر.
الخلافيات بين الشافعي وأبي حنيفة.
القراءة خلف الامام.
الرد علي الانتقاد على الشافعي في اللغة.
الزهد الكبير.
فضائل الأوقات.
مناقب الإمام الشافعي.
مناقب الإمام أحمد بن حنبل.
الدعوات الكبير.
رسالة البيهقي الي ابي محمد الجويني.
رسالة البيهقي إلى عمیدالملك.
طبقات الشافعية الكبري.
امام بیهقی در حالی که ۷۴ بهار از عمرش را سپری کرده بود، روز شنبه، دهم جمادی الاولی سال ۴۵۸ ه‌ق در نیشابور دیده از جهان فرو بست.
منبع: کتاب گزیده‌ی آداب امام بیهقی
دیدگاهتان را بنویسید