مولوی نیکخوی در آغاز سخن گفت: از معدود اماکنی که با تمام اقشار جامعه ارتباط دارد، مسجد است. مسجد، سبب پیوند قلوب انسان‌ها و باعث پیوند میان آحاد مختلف جامعه با شغل‌ها و موقعیت‌های مختلف می‌شود. ایشان افزود: مسجد، محیط و بستری مطلوب برای حل مشکلات و معضلات جامعه است. مهمترین فرد برای فعالیت‌های دینی، زنده نگه‌داشتن مسجد و نیز آبادی و عمران ظاهر و باطن مسجد، امام مسجد است. همه ما متوجه باشیم که نقش علما در مسجد و جامعه بسیار سنگین است. مولوی نیکخوی خاطرنشان کرد: انسان، از آنجا پی به نقش مسجد و امام مسجد می‌برد که پیامبر(ص) مدیریت و امامت مسجدالنبی را به هیچ کسی واگذار نکردند. پیامبر خدا(ص) و خلفای راشدین(رض) هر کدام در زمان خود امام، مدیر و برنامه‌ریز مسجدالنبی بودند. خدای نخواسته کوتاهی امام یا عدم شایستگی امام، باعث انحراف افکار مردم آن محل و دوری آنان از حق می‌شود. مدرس حوزه علمیه احناف خواف ادامه داد: امام مسجد در فقه و شریعت شرایطی دارد؛ اول: باید در تلاوت قرآن مهارت بیش‌تری داشته باشد و در شناخت محتوای قرآن و دستورات قرآن، اطلاعات و آگاهی کافی داشته باشد. دوم: نسبت به سنت و سیرت نبی اکرم(ص) شناخت خوبی داشته باشد.ایشان ادامه داد: اهمیت امام و مقتدای آگاه و عالم به شریعت، هنگامی مشخص می‌شود که پیامبر خدا(ص) می‌فرمایند: مداد و قلم عالم از خون شهید هم افضل است؛ چون عالم از اندیشه افراد و معنویت دفاع می‌کند، همانطور که شهید از جسم و جان انسان‌ها و آرامش و امنیت مملکت دفاع می‌کند. اما زمانی که یک عالم، نگرش مردم را درست کند و بر روی افکار مردم کار کند، آن‌ها برای هر جانثاری آماده می‌شوند.وی افزود: رسول خدا(ص) زمانی که به مدینه منوره وارد شدند اولین اقدام‌شان این بود که مسجد قبا را بنا کردند. باید نسبت به پیوند بین امام و مقتدیین فکر شود. مردم محل باید سعی کنند در هر شرایطی که شده با امام ارتباط‌شان را برقرار کنند و اگر در امام کوتاهی است به او خیرخواهانه تذکر و مشوره دهند و از او در حل مشکلات محله کمک بگیرند. امام هم باید با مردم در ارتباط باشد و از نظرات آن‌ها استفاده کند. اگر در یک منطقه یا یک محل، بین امام و مقتدیین پیوند درستی برقرار باشد، دستاوردهای زیادی برای آن مسجد و محل خواهد بود. یک دستاورد آن می‌تواند در بُعد علمی و آموزشی باشد. مسجد باید هم مدرسه و هم محلی برای پاسخگویی به مشکلات و خواسته‌ها و سوالات مردم باشد.ایشان خاطرنشان کرد: مسجد می‌تواند فضای مناسبی برای اوقات فراغت فرزندان ما باشد. اگر فرزند ما وقت خالی دارد متوجه مسجد شود تا از این وقت خود در مسجد به‌صورت درست استفاده کند. اگر مساجد ما به صورت شبانه‌روزی زنده و پویا باشند، آن موقع هر کدام از افراد محل هرگاه که نیازی در خود احساس کنند و فرصتی پیدا کنند سریع متوجه مسجد می‌شوند. مولوی نیکخوی تصریح کرد: مسجد، محلی برای عبادت، اتحاد و وحدت اجتماعی است. اگر بین مقتدیین و امام مسجد پیوند واقعی برقرار شود و آن رابطه قوی شود، آن مسجد می‌تواند عامل استحکام بنیان خانواده شود. ما در خیلی از مساجد می‌بینیم که تبلیغی‌ها، سرمایه‌داران و اقشار مختلف در آن محل نقش‌آفرینی می‌کنند. در بحث ازدواج مشاوره می‌دهند، پادرمیانی می‌کنند و اختلافات مردم را برطرف می‌کنند. در اختلافات خانوادگی نقش ایفا می‌کنند و برای مسائل تحصیلی و سواد دانش آموزان مشاوره می دهند. این‌ها فعالیت‌هایی است که نشان داده‌است که مسجد می‌تواند در موفقیت‌‌ها نقش‌آفرین باشد. ایشان یادآور شد: اگر به تمدن اسلامی نگاه کنیم به وضوح مشاهده می‌شود که مساجد در مرکز شهر‌ها دایر می‌شد و در شلوغ‌ترین نقطه شهر قرار داشت و بازار و مدرسه و آب انبار و سایر امکانات در اطراف آن طراحی می‌شدند.
مسئول بخش امور مکاتب حوزه علمیه احناف افزود: مسجد، نماد هویت مردم است. مسجد محلی برای عبور از فرهنگ قومی و نژادی به فرهنگ دینی و شایسته‌سالاری است. کسانی که در مسجد حاضر می‌شوند بر مبنای اعتقاد به خدا و ایمان کامل، رنگ و نژاد و زبان را زیر پا می‌گذارند.
مسجد نماد جامعیت اسلام است. دینی که نماز را به زکات پیوند می‌زند. البته زکات را به گدایی تعبیر نکنیم. آن افرادی که خمس و زکات را از مردم می‌گیرند و به قول معروف برای خود کاسبی می‌کنند و با تقدس‌گرایی و عوام‌فریبی برای خود معبد و بارگاه درست می‌کنند و خدم و حشم می‌گیرند، این‌ها را به حساب خمس و زکات نگیریم.ایشان در پایان سخنان خویش در مورد هفته درخت‌کاری و آثار باستانی مطالبی را ارائه کرد و گفت: فضای سبز و سالم، ضامن سلامتی مردم است. طبیعت سبز به جامعه نشاط می‌دهد. در فرهنگ اسلامی، کاشتن درخت یک صدقه جاریه است که اگر هر کسی از سایه، میوه و چوب آن درخت استفاده کند، برای آن شخصی که درخت کاشته است تا زمانی که استفاده شود ثواب می‌رسد. ایشان در زمینه آثار باستانی نیز گفت: متاسفانه در هفته گذشته یک عده از انسان‌های بی‌وجدان، مقبره مجد خوافی(رحمه‌الله) را در نیازآباد تخریب کردند. معنی ندارد که کسی بیاید به این‌ها دستبرد بزند و تخریب کند. مگر قبر یک مسلمان چه چیزی دارد؟ در فرهنگ اسلامی اصلاً در قبر به همراه جنازه مسلمان، کسی مال یا طلا یا ثروتی را دفن نمی‌کند. کدام مسلمان به این اعتقاد دارد؟ این که استخوان‌های یک مومن را از داخل قبر بیرون بیاورند به طمع اینکه مبادا در آنجا گنجی ذخیره شده باشد یا به یک بنای باستانی آسیب برسانند واقعاً جای تأسف دارد. این بناها، نسب‌نامه یک ملت هستند.
وی ادامه داد: وقتی به جایی سفر می‌کنید مهمترین خاطراتی که به یاد می‌ماند همان آثار باستانی منطقه است. میراث فرهنگی، نیروی حفاظتی و امنیتی آن‌چنانی ندارد، لذا خودمان باید محافظ آثار باستانی باشیم.
