نامش عبدالکریم، کنیه‌اش ابوالقاسم، و لقب‌هایش امام، استاد، و زین‌الاسلام بوده است. نسبتش به قشیر بدان سبب است که خاندان او از اعراب بنی‌قشیر بوده‌اند که به خراسان آمدند و در آنجا ساکن شدند. از طرف پدر، قشیری و از طرف مادر، سلمی بود و دایی‌اش، ابوعقیل سلمی، از وجوه دهاقین استوا بوده است. هنوز کودک بود که پدرش، هوازن بن عبدالملک درگذشت و تربیت او را به ابوالقاسم الیمانی که از دوستان خاندان قشیری بود، واگذار کردند.
تحصیلات:
قشیری مقدمات زبان و ادبیات عرب را نزد الیمانی فرا گرفت. او دارای هوشی سرشار و عالی بود.
وی بعد از فراگرفتن مقدمات زبان و ادبیات عرب برای ادامه تحصیل به نیشابور رفت. قشیری از همان روزهای اول ورود به نیشابور، آوازه علمی ابوعلی حسن بن علی نیشابوری، مشهور به دقاق که پسر آردفروشی بود از مردم نیشابور و به همین سبب به وی دقّاق می‌گفتند، را شنید و موجب شد به مجلس درس وی کشیده شود. این پسر آردفروش در نیشابور دستگاه ارشاد و شیفتگان و دلباختگان بسیار داشت؛ و چنان‌که گفتیم، قشیری به قصد تحصیل علم کمالات و مسائل معنوی به نیشابور نیامده بود، اما با حاضر شدن در حلقه درس دقاق، شیفته وی می‌شود و به همین روی، از علم حساب و استیفا به یکبار صرف نظر کرده، به طریقت روی می‌آورد. چون استاد، آثار و نشانه‌های نجابت و کمال را در شمائل او به فراست درمی‌یابد، وی را به خود پذیرفته و این اتصال معنوی سرانجام به خویشاوندی ظاهری نیز مبّدل می‌شود چنان‌که شیخ دقاق، دخترش ام‌البنین دقاقیّه را به عقد نکاح او درمی‌آورد.
آثار:
قشیری از نویسندگان پرکار دوره خود محسوب می‌شود که بخشی از آثار او به شرح زیر باقی مانده است:
استفادات المرادات فی اسماءالله تعالی علی وجه الخاص، البلغه المقاصد، التحبیر فی علم التذکیر، ترتیب السلوک فی طریق الصلاح و الفلاح، رساله قشیریه، شرح اسماء الحسنی، عقد الجواهر و نورالبصائر فی فضیلت ذکر الذاکر، لطائف الاشارات، اللمعه فی الاعتقاد، المعراج، المولد النبوی و نحو القلوب.
از میان این آثار، رساله قشیریه اهمیت و شهرت بیشتری داشته است و دارد. اصل این کتاب به عربی است، اما یکی از شاگردان و مریدان قشیری به نام ابوعلی (حسن) بن احمد عثمانی این رساله را به فارسی برگرداند و اکنون ترجمه رساله قشیریه نیز در دست است.
وفات:
علامه قشیری (رحمه‌الله) بعد از سپری نمودن عمری مفید در چنین روزی یعنی ۱۶ ربیع‌الثانی ۴۶۵ در نیشابور درگذشت. خدایش او را بیامرزد.
دیدگاهتان را بنویسید