مولوی نیک‌خوی در ابتدای سخن بیان داشت: علامه اقبال لاهوری رحمت الله علیه از چهره های تاثیر گذار در عصر حاضر میان مسلمین می باشند. ایشان به عنوان بیدارگری مصلح در میان مسلمان ها معروف می‌باشند. علامه اقبال معمولاً از زبان افراد و به زبان‌های مختلف، امت اسلامی را متذکر می شود و به نصیحت و بیدارگری می‌پردازد. ایشان در یکی از اشعار خود از زبان پیرمردی بلوچ که فرزندش را نصیحت می‌کند به چند اصل مهم اشاره می‌نماید که جوانان امروزه باید این نصیحت ها را آویزه گوش خود قرار دهند. ایشان می‌فرمایند: فرزندم قدر سرزمین خود را بدان. اقبال معتقد به وطن پرستی و نژاد پرستی نبود او معتقد است که وطن پرستی و نژاد پرستی باعث بیگانگی و تفرقه میان امت اسلامی می‌شود اما ایشان بر وطن دوستی یا حب وطن تاکید می‌نمایند؛ زیرا علاقه و محبت به یک سرزمین یا مردم آن باعث سعی و تلاش برای اصلاح و عمران خواهد بود. ایشان می‌فرمایند:
با وطن وابسته تقدیر امم
بر نسب بنیاد تقدیر امم
فرق است میان وطن پرستی و وطن دوستی. مرز میان وطن پرستی و وطن دوستی توجه کردن به اولویت‌ها در هنگام تعارض بین ارزش‌ها و ضد ارزش هاست. اگر گرایش به وطن یا نژاد سبب دروغ و ستمگری باشد، این وطن پرستی و مذموم است. خداوند متعال در قرآن مجید می‌فرماید: شما به خاطر خویشاوندی به همدیگر ظلم و ستم نکنید، حق را زیر پا نکنید و حق گویی نمایید، اگرچه به ضرر خودتان یا پدر و مادرتان یاخویشاوندان شما باشد. اما عشق به وطن به واسطه ارزش ها ممدوح است. خداوند متعال در جایی دیگر از قرآن مجید از شهر مکه مکرمه تمجید می‌کند به واسطه وجود بیت الله و وجود با برکت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم و می‌فرماید: (لا اقسم بهذا البلد و انت حل بهذا البلد) قسم به این سرزمین که تو در آن ساکن هستی.
مدرس حوزه علمیه احناف خواف افزود: خیلی از جوانان خوافی به نظامیه و غیاثیه خرگرد افتخار می‌کنند، به بزرگان و شخصیت‌هایی که در این دیار زندگی نموده‌اند، همچون مجد خوافی، فصیح خوافی، پیر احمد خوافی یا مرحوم مولانا شمس الدین مطهری(رحمه‌الله) و علمای فقید منطقه افتخار می‌کنند،چنانچه به اماکن و بناهای علمی به جامانده افتخار می‌نمایند و این بیانگر وطن دوستی و عشق به ارزشهای خاک و سرزمین می باشد. البته برعکس قضیه گاهی این قاعده استثنا دارد چنانچه همان اهل مکه به واسطه آزار و اذیت مشرکین و مشکلاتی که بر سر راه آنان در مسیر دین و عقیده ایجاد شده بود دعا می کردند:(ربنا اخرجنا من هذه القریه الظالم اهلها) پروردگارا ما را از این شهری که اهل آن ظالم اند خارج نما. یا خداوند در قرآن می فرماید: (الم تکن ارض الله واسعه فتهاجروا فیها) آیا سرزمین خدا وسیع نبود؟ پس در آن هجرت کنید.
وی خاطر نشان کرد: علامه اقبال لاهوری می‌فرماید: اصل دوم فعال بودن و کوشا بودن است. یعنی جوانان مسلمان باید فعال بوده برای آبادانی و اصلاح سرزمین خویش کوشا باشند اقبال می‌گوید:
فارغ از خوف و غم و وسواس باش
پخته مثل سنگ شو الماس باش
می‌شود از وی دو عالم مستنیر
هر که باشد سخت کوش و سخت گیر
خداوند متعال نیز می‌فرماید: ای کسانی که ایمان آورده اید! تقوای الهی پیشه کنید و برای قرب و رسیدن به خدا از وسیله و اعمال کمک بگیرید. در راه خدا جهاد کنید تا رستگار شوید. برای رسیدن به فلاح و رستگاری نیاز به تقواست، نیاز به اعمال، مجاهده و کوشش در راه خدا است. تلاش و کوشش باعث جاودانگی افراد می‌شود و انسان‌ها با کوشش و تلاش در تاریخ ماندگار می شوند چنانچه بناهای بزرگ و فرهنگی به واسطه دقت و مجاهدت جاودانه می‌مانند. بعضی انسان ها فقط عادی زندگی می‌کنند، عادی متولد می‌شوند، عادی رشد می‌کنند، عادی زندگی می‌کنند، عادی می‌میرند و عادی هم فراموش می‌شوند اما شخصیت‌هایی همچون عشره مبشره و صحابه متفاوت زندگی کردند و جاودانه شدند یا محدثین کرام و ائمه اربعه با مردم زمان خود متفاوت زندگی کردند و سخت کوشیدند و درجات را حاصل نمودند و تا قیامت، خود و آثار خویش را جاودانه نمودند.
خداوند متعال می‌فرماید: کسانی که در راه ما مجاهده نمایند، راه‌های هدایت را به سوی‌شان می‌گشایم.
وی تصریح کرد: شروع سال تحصیلی جدید می‌باشد. هنوز شرایط خاص کرونا وجود دارد و والدین محترم باید به فکر فرزندان خود باشند. خصوصاً مقاطع ابتدایی نیاز به همکاری والدین در منزل دارند. اگر به آن‌ها بی توجهی شود و پایه علمی آن‌ها سست باشد، در آینده ضرر بزرگی متوجه آن‌ها خواهد شد.
خشت اول چون نهد معمار کج
تا ثریا می رود دیوار کج
دانش آموزان مقاطع بالاتر نیز نیاز به کلاس های تقویتی و فوق برنامه دارند. الحمدالله دانش آموزان زیادی امسال در دانشگاه‌ها و در رشته های مختلف پذیرش شدند و این افتخار است اما باید بیشتر تلاش نمود، بیشتر کوشش کرد.
مولوی نیک‌خوی در پایان به مسائلی که امروزه در هندوستان اتفاق افتاده است اشاره کرد و بیان داشت: مطلب دیگر این‌که در روزهای اخیر متاسفانه خبرهای ناگواری از مسلمانان و برادران دینی ما در هند به گوش می‌رسد. پلیس ظالم و بی رحم هند و مردم متعصب و نژاد پرست و هندو، تعداد زیادی از مسلمان ها را به بهانه این‌که زمین های مسکونی آن‌ها ثبت دولتی است، از خانه و کاشانه‌شان آواره نموده و مردم مظلوم و بی دفاع را به خاک و خون کشیدند. طوری که معلوم می شود این‌ها بهانه است و به واسطه ضدیت و عناد با مسلمان‌ها بوده و گرنه چه معنا دارد که مسجد و عبادتگاه مسلمانان و منازلشان به آتش کشیده شود. متاسفانه غول‌های رسانه‌ای دنیا مثل بی بی سی و آمریکا به این وحشی گری‌ها بی تفاوت بوده و حتی این خبر را مخابره و منعکس نکرده‌اند، در حالی‌که اگر درگوشه‌ای از دنیا دست مجرمی قطع شود یا قتلی صورت گیرد، ساعت ها آن را تحلیل نموده و مسلمانان را به افراطی‌گری متهم می‌نمایند و اسلام هراسی به راه می اندازند.
خیلی از مسلمان‌ها در واکنش به وقایع اخیر در هند، کالاهای هندی را تحریم کردند ولی ما خواهان واکنش دولت‌های اسلامی و نظام جمهوری اسلامی هستیم که با نفوذ سیاسی و اقتصادی خویش مانع این جنایت‌ها شوند و رژیم ستمگر هند را وادار به رعایت حقوق شهروندان مسلمان نمایند.
