بعد از تلاوت ایشان، فرمایشات حضرت مولانا مطهری (حفظه الله تعالی) با تلاوت آیه «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ …» (احزاب/21) و خیر مقدم گفتن به علماء، طلاب و مهمانان شروع شد.
ایشان فرمودند: چون انسان فراموش کار است، باید تذکر همیشه وجود داشته باشد و این جلسه به همین دلیل برگزار می شود.
بحث امشب در مورد اتباع سنت است. یکی از آدابی که برای طلاب و اهل علم ضروری است تا رعایت کنند، محافظت بر سنت ها و اتباع از سنت ها می باشد. هر یک از اهل علم باید سعی نماید تا زندگی او مطابق زندگی سرور کائنات(ص) باشد و برای این کار باید از هیچ کوششی دریغ نورزید.
این هدف باید از زمان طلبگی شروع شود و از همه لحاظ «ظاهر، باطن، معاشرات، اخلاقیات، معاملات، عبادات و …» از رسول خدا(ص) تابعیت نمایند و این مهم را تمرین نمایند، زیرا محافظت بر روش پیامبر اکرم(ص) باعث خشنودی ایشان و شامل شدن در دعاهای ایشان خواهد شد و به همین خاطر مرتبه شهدا و همراهی رسول خدا(ص) به دست خواهد آمد. بنابراین اتباع سنت های پیامبر اکرم(ص) موجب این چهار مزد و فضیلت خواهد بود.
ولی اگر کسی اتباع سنت رسول الله(ص) را ترک نماید، هیچ یک از این فضایل را به دست نخواهد آورد. حضرت سعدی(رح) سروده است:
«مپندار سعدی که راه صفا توان رفت جز در پی مصطفی»
حضرت مولانا محمد علي مونگیری(رح) می فرماید: بالاترین کرامت اتباع رسول خدا(ص) می باشد. هر فرد باید در مورد فضایل و فواید اتباع همیشه فکر کند. ایشان ادامه می دهد: کشف و کرامت در دین اصل نیست، بلکه اتباع سنت ها اصل می باشد، ولی متأسفانه مردم بیشتر به دنبال کرامات هستند و به این اصلِ مهم توجهی نمی کنند. مردم باید به دو مسأله توجه نمایند: 1. استقامت و پایبندی بر شریعت یعنی پایبندی کامل بر سنت های حضرت رسول(ص) تا حدی که مستحبات هم ترک نشود و از مکروهات دوری شود. برخی دنبال این هستند که فلانی این طور کار عجیبی را انجام داد، در حالی که این کارها را مرتاض های هندی و افراد مسیحی هم انجام می دهند و به آنها ولی خدا هم گفته نمی شود و نباید هم بشود. بنابراین جهالت این است که این کارهای خارق العاده کرامت پنداشته می‌شود و برعکس آن به سنت های سرور کائنات(ص) توجهی نمی شود. 2. توجه شود که از فیض صحبت و اعمال افراد متقی و اولیاء چقدر انسان ها هدایت شده اند و زنده شده اند. این بزرگترین کرامت است که فردی از گمراهی نجات داده شود و از مردن معنوی به سوی حیات و زندگی معنوی سوق داده شود.
حضرت شیخ محی الدین عربی(رح) می فرماید: با پای راست وارد شدن به مسجد یک سنتی است که هزاران بار بهتر و برتر است از اینکه انسان صد مرتبه در هوا پرواز نماید و این دو کار اصلا قابل مقایسه نیستند، زیرا از سنت، قرب الهی حاصل می شود و انسان دوست خداوند متعال قرار می گیرد، در حالی که به هوا پریدن قرب الهی حاصل نمی شود و پرندگان همیشه در هوا پرواز می کنند و هیچ قربی حاصل نمی کنند.
برای مثال در مورد اتباع صحابه از رسول الله(ص) به یک نمونه از زندگی صحابه کرام(رض) توجه نمایید. «عن عبدالله بن عباس: لما استَوى النَّبيُّ ﷺ علَى المنبَرِ، قالَ للنَّاسِ: اجلِسوا فسمِعَهُ ابنُ مسعودٍ وَهوَ علَى بابِ المسجدِ فجلسَ فقالَ لهُ النَّبيُّ ﷺ تعالَ يا ابنَ مَسعودٍ»
روزی رسول خدا(ص) بر بلای منبر تشریف بردند و فرمودند: «إجلسوا» بنشینید، به محض اینکه عبدالله بن مسعود(رض) این را شنید، در همان جایش که در مسجد بود، نشست. بعدا رسول خدا(ص) به او فرمودند: ای ابن مسعود جلو بیا.
شیخ احمد سرهندی(رح) معروف به مجدد الف ثانی می گفت: من این دعا را همیشه می خوانم و امیدوارم هر کس این دعا را بخواند و یا بر این دعا آمین بگوید، نجات حاصل نماید. دعا این بود: «اللهم أحینی متبعاً للسنة و أمتنی متبعاً للسنة و احشرنی علی إتباع السّنة»
از مطالب گذشته معلوم شد که اصل عمل به سنت است، نه کشف و کرامت. شیخ احمد سرهندی با اینکه خودش صاحب کشف و کرامت بود، اینگونه دعا می نماید و این طور فرمایشی را بیان می کند.
از حضرت مولانا اشرفعلی تهانوی(رح) نقل شده که چند روز در غذایشان کدو دید شد، به همین دلیل از همسرشان در مورد این مسأله سؤال می نماید. همسر ایشان جواب می دهد که چون در حدیث آمده: «عن أنس بن مالك: كانَ يحبُّ الدُّبَّاءَ» رسول خدا(ص) کدو را دوست داشتند، من هم به خادم دستور دادم که هر روز کدو بخرد تا بر روش رسول خدا(ص) عمل نماییم و همان چیزی که رسول خدا(ص) دوست داشتند در غذای ما هم باشد. حکیم الامة مولانا اشرفعلی تهانوی(رح) می گوید: از این کار همسرم بسیار خوشحال شده و افتخار کردم، زیرا به یک سنت عادی این گونه توجه و عمل می نماید، ولی بر حال خودم افسوس خوردم، زیرا ما احادیث و سیرت را درس می‌دهیم و کتابهای شمایل و … را می خوانیم، ولی به این مسایل هیچ توجهی نداریم.
مفتی محمد تقی عثمانی برای عادت کردن این کار می گوید: در هر عمل باید فکر شود و تمرین شود که این کار را به خاطر سنت پیامبر اکرم(ص) انجام می دهم. ایشان از مولانا دکتر عبدالحی نقل می کند: من قبل از هر عملی مکث کرده و اول این را به خود تلقین می نمودم که این کار را به خاطر سنت بودن انجام می دهم، هر چند اوایل این کار برایم سخت بود، ولی بعدا راحت شدم. مثلا وقتی داخل خانه می شدم بچه ها پیشم می آمدند، اول مکثی می نمودم و روش رسول خدا(ص) را در ذهنم حاضر می نمودم و بعد دست بر سر آنها می کشیدم و بر اساس روش رسول خدا(ص) آنها را نوازش می نمودم.
حضرت جنید بغدادی(رح) می گوید: کسانی که می خواهند بر شریعت عمل نمایند باید در یک دست کتاب الله و در دست دیگر سنت رسول خدا(ص) را داشته باشند و در تمام موارد زندگی خود به این دو منبع مراجعه کنند.
بایزید بسطامی(رح) می فرماید: راه های رسیدن به خدا به اندازه نفوس مخلوقات است، ولی فقط یک راه که اتباع سنت های حضرت رسول خدا(ص) باشد، در حال حاضر وجود دارد و بقیه بسته شده است.
مولانا فضل الرحمن(رح) می گوید: یک نسخه مجرَّب و مهم برای به دست آوردن نسبت این است که هر کاری که انجام می دهید در آن سنت را لحاظ نمایید و با خود تصور کنید که این سنت رسول الله(ص) است، در نتیجه مقام و جایگاه بالایی به دست خواهید آورد. مثلا فردی هنگام خوردن یا خوابیدن همان آداب و روش های پیامبر(ص) را انجام دهد و با خود بگوید: این سنت پیامبر(ص) است و من به همین دلیل بر این کار عمل می کنم. هر کس دوست دارد این کار را تمرین کند و اگر مقام و نسبت به دست نیاورد، من را ملامت نماید. آیه: «قُلْ إِنْ کُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُوني يُحْبِبْکُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ …» (آل عمران/31) به همین مطلب اشاره دارد.
ایشان می گوید: مولانا محمد یوسف(رح) فرزند مولانا محمد الیاس(رح) بانی جماعت تبلیغ روزی خدمت مولانا مسیح الله خان(رح) رسید و واقعه ای را از پدرش مولانا الیاس(رح) تعریف نمود که من روزی کتاب های منطق را می خواندم که پدرم به من گفت دوست داری راه قطب و ابدال شدن را برایت بگویم. من هم به علت کم سن بودن بدون اینکه بدانم قطب و ابدال چیست، عرض نمودم: بفرمایید. پدرم فرمود: ای فرزندم راهش این است که هر وقت دیدی سنتی از سنت های رسول خدا(ص) مورد بی مهری قرار گرفته و یا ترک شده و تو بدون توجه به اینکه وقت دارم یا الآن وقتش هست یا نیست یا الآن جایش است یا نیست، برای زنده نمودن آن سنت تلاش و کوشش نمودی، در این وقت تو قطب و ابدال خواهی شد.
مولانا فضل الرحمن(رح) می گوید: اگر به ظاهر قطب و ابدال هم بودی و از تو سنتی ترک شد، مقام و جایگاهت هیچ ارزشی ندارد.
مولانا مسیح الله خان(رح) می فرماید: مردم مشتاق هستند که پیامبر اکرم(ص) را در خواب زیارت نمایند، ولی این در اختیار ما نیست، ولی راه زیارت معنوی که در اختیار ما است، این می باشد که هر کاری که انجام داده می شود، سنت رسول خدا(ص) لحاظ کرده شود و اجرش در ذهن تصور شود. این کار باعث زیارت معنوی پیامبر اکرم(ص) می باشد.
مدیریت محترم حوزه علمیه احناف خواف (حفظه الله تعالی) در آخر فرمایشات خودشان توصیه فرمودند:
سعی کنید همگی شما به طرف اتباع و پیروی از سنت های حضرت رسول اکرم(ص) حرکت کنید و مردم را نیز به همان سمت سوق دهید. مثلا تلاش و کوشش کنید که اول وقت برای نماز جمعه حاضر شوید و همچنین این توصیه را برای مقتدی ها و مردم هم داشته باشید و همچنین از گناهانی که پیامبر و شریعت منع نموده دوری کرده و مردم را نیز از مضرات گناهان آگاه نموده و به ترک آنها توصیه کنید. یکی از گناهانی که امروز عام شده چشم چرانی است که باید نسبت به این مسأله به همه هشدار داده شود.
خداوند متعال همگی را به طرف اتباع سنت و ترک گناهان سوق بدهد.
فرمایشات حضرت مولانا مطهری(حفظه الله تعالی) با دعا ایشان خاتمه یافت.
پایان بخش این جلسه اهدای جوایز به طلابی که در مسابقات حفظ و قرائت حائز رتبه برتر شده بودند و پذیرایی از مهمان های گرانقدر بود.
✍️ محمد مکفی رودی
دیدگاهتان را بنویسید