- تلاوت اول جلسه ساعت هفت و چهل دقیقه توسط جناب مولوی حافظ عبدالمجید بختیاری از اساتید کلاس حفظ حوزه علمیه احناف انجام شد.
- بعد از تلاوت، نعت و سرودی در وصف توحید خداوند متعال با صدای بسیار زیبا توسط جناب آقای نعمتی سروده شد.
- در ساعت هفت و پنجاه دقیقه فرمایشات و نصایح حضرت مولانا مطهری مدیریت محترم حوزه علمیه احناف خواف شروع شد.حضرت مولانا مطهری حفظه الله تعالی با قرائت حدیث «العلماء ورثة الأنبياء إن الأنبياء لم يورثوا دينارا ولا درهما ولكن ورثوا العلم فمن أخذه أخذ بحظ وافر»، نصایح خودشان را شروع فرمودند.ایشان بعد از خوش‌آمدگویی خدمت مهمانان و علمای گرانقدر، موضوع فرمایشات خود را مقاله‌ای از حضرت مولانا ابوالحسن ندوی بیان فرمودند. موضوع مقاله مربوط به موانعی که در مقابل دین و اسلام وجود دارد، بیان فرمودند.موانع دین و اسلام چهار چیز است: 1. شرک. 2. کفر. 3. بدعت. 4. غفلت ها.مبحث امشب فقط در یک مورد که غفلت‌ها و راههای دور شدن غفلت‌ها و وظیفه علما در برابر غفلت‌ها خواهد بود.بی‌توجهی به رب العالمین و احکام اسلام همیشه کفر و شرک نیست، بلکه بسا اوقات محبت دنیا و توجه زیاد به آن باعث بی‌توجهی به دین و اسلام می‌شود. چه بسا محبت دنیا و پست و موقعیت دنیایی و همیشه به فکر معاش بودن، باعث غفلت از معاد و آخرت می‌شود.بسا اوقات وقتی غلبه مادیت در وجود بنده پیدا می‌شود، فکر نجات، حصول رضای الهی و آمدن خوف الهی در وجود انسان از بین می‌رود و باعث دور شدن فکر این مسایل از ذهن انسان خواهد شد.نشست و برخاست با افرادی که دنیا پرست هستند، باعث مرگ دل می‌شود. به همین دلیل حس دین‌داری، تشخیص حلال و حرام و تقوا از دلش بیرون می‌رود.وقتی انسان به این حد غفلت برسد، در اخلاق، اعمال، سیرت، کردار، معاشرت و همه زندگی‌اش مانند کفار خواهد شد و فرقی با آنها نخواهد داشت.در این طور زمانه‌ای شراب بدون هیچ دغدغه‌ای در بین مردم رواج پیدا خواهد کرد. محرمات و منهیات به صورت آزادانه انجام خواهد شد و فسق و فجور در جامعه به صورت‌های مختلف خود را نشان خواهد داد. مردم در این گناهان چنان روشهای جدیدی اختراع خواهند کرد که امّتیان گذشته متحیر خواهند ماند.در این طور زمانه‌ای چنان خدا فراموشی در جامعه پدید خواهد آمد که نام خداوند متعال هم در این جامعه به گوش نخواهد رسید و این جامعه عقل خود را هم از دست خواهند داد.طبق آیه «وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ أُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ» (حشر/19) این جامعه از طرف خداوند متعال به فراموشی سپرده می‌شود و به حال خودش واگذار خواهد شد.همین افراد فاسق که غفلت تمام وجودشان را گرفته است را خداوند متعال در آیه إَنَّ الَّذِينَ لاَ يَرْجُونَ لِقَاءنَا وَرَضُواْ بِالْحَياةِ الدُّنْيَا وَاطْمَأَنُّواْ بِهَا وَالَّذِينَ هُمْ عَنْ آيَاتِنَا غَافِلُونَ (یونس/7) بیان می‌فرماید.هنگامی که افرادی به این صورت پیدا شوند، بغاوت به وجود خواهد آمد و این افراد با باغیان امتیان گذشته فرقی نخواهند داشت و وجود همین افراد مانع دعوتگران خواهد شد. چنانچه در زمان انبیاء همین گونه افرادی مانع دعوت انبیاء می‌شدند. ولی فرق این است که مانعین انبیاء کافر بودند، امّا این افراد به ظاهر مسلمان هستند.گاهی اوقات با کمال تأسف این افراد به خاطر کثرت، یا مالداری، یا کوشش، یا قدرت و موقعیت‌شان و یا به صورت ارث بردن، امام و رهبر جامعه اسلامی قرار می‌گیرند و یا به عنوان اسوه و الگو قرار می‌گیرند و فردی که اراده دعوت و اصلاح جامعه را بکند، مردم اعمال این افراد فاسق را برای خود اسوه و الگو قرار می‌دهند و دعوت این داعی را رد می‌کنند.در این زمان وضع مسلمانان مانند زمان جاهلیت قرار می‌گیرد و بعد از این زمانه کارها و اعمال این افراد به عنوان تمدن اسلامی قرار می‌گیرد و افراد آینده به اینها اقتدا می‌کنند و اعمال‌شان را به عنوان اعمال اسلامی می‌پذیرند.وظیفه علما در این زمانه چیست؟زحمت علما در این موقعیت و زمانه شروع می‌شود و آنقدر این وظیفه سنگین می‌شود که کار هیچ فردی به این حد نخواهد رسید.اطبای جسمانی برخی اوقات، وقت استراحت دارند، ولی اطبا و علمای روحانی در این زمانه اصلا وقت استراحت ندارند و تمام وقت باید زحمت بکشند، گویا که وبایی در میان امت آمده است.بسیاری از جماعت‌ها هستند که وقتی به مقصد می‌رسند، زحمات آنها کم می‌شود، امّا علمای ربانی و داعیان حقیقی وظیفه و کار آنها همیشه سنگین‌تر خواهد شد، زیرا کار و وظیفه علما برای راهنمایی جامعه هیچ وقت تمام و کم نخواهد شد.بنابراین علما برخی اوقات باید جلوی اسراف جامعه، عیش و عشرت نامشروع، شراب‌نوشی، موسیقی و آلات آن، پوشیدن لباس ابریشم و استفاده از طلا برای مردان، اختلاط مرد و زن، رواج عادات و رسوم کفار و بقیه منکرات را به صراحت بگیرند و در این راه از هیچ کوششی دریغ نورزند.علمای گرانقدر در این هنگام برخی اوقات را باید به درس حدیث اختصاص بدهند و گاهی اوقات باید در خانقاه‌ها و مساجد نشسته و شوق و محبت خداوند متعال را در وجود مردم بیاورند و اوصاف بد را از مردم دور کنند. برخی وقت‌ها هم باید سخنرانی و منبر را لازم بگیرند و مردم را ارشاد فرمایند. گاهی اوقات باید مردم را برای جهاد و فتوحات سرزمین‌های کفر آماده نمایند. برخی دیگر از اوقات باید علما وارد جامعه شوند و معاملات و اخلاقیات خلاف اسلام را از مسلمانان دور کنند.به همین دلیل علما هیچ وقت بیکار نخواهند شد.برای زحمات علما در زمانه‌های مختلف چند مثالی را بیان می‌کنم. مثلاً در زمان خلافت بنی امیه که مردم از نظر دنیا و ثروت و نعمت هیچ مشکلی نداشتند، امام حسن بصری(رحمه‌الله) یکی از علمای ربانی شروع به فعالیت می‌کند و با تمام منکرات جامعه و همچنین مشکلات خلافت بنی امیه مبارزه کرده و مردم را نسبت به اعمال و کردارشان هشدار می‌دهد. در جلسه امام حسن بصری مردم طوری گریه می‌کنند که در صورت‌هایشان علامت گریه معلوم می‌شود. ایشان حالات پیامبر و صحابه را طوری بیان می‌کند که بسیاری از مردم در جلسات ایشان توبه می‌کنند و اصلاح می‌شوند.در زمان خلافت بنی عباس، امام احمد حنبل(رحمه‌الله) با قدرت و شجاعت کامل در مقابل عقاید معتزله قرار می‌گیرد و عقیده صحیح را بیان می‌کند، طوری که خلفای عباسی و قدرت آنها را اصلا به نظر نمی‌آورد.در زمانه علامه ابن جوزی(رحمه‌الله)، بغداد در نهایت عیش و عشرت قرار دارد و زر و زینت همه جا را فرا گرفته است، ولی علامه ابن جوزی وعظ و نصیحت را ادامه می‌دهد به صورتی که بسیاری از مردم در جلسات علامه ابن جوزی توبه می‌کنند.
توصیه حضرت مولانا مطهری حفظه الله تعالی به مهمانان: هدف از این نشست‌‌ها تذکر و یادآوری است تا علمای بزرگوار متوجه باشند و از جامعه و منکرات غافل نشوند، همیشه در حال تلاش و کوشش برای اصلاح جامعه باشند. همچنین علمای عزیز متوجه باشند که خودشان را غفلت در برنگیرد، زیرا جامعه برای نجات خود چشم به علما دوخته‌اند و مولانا ابوالحسن ندوی نیز در این مقاله همین مسأله را تذکر می‌دهند که علما هیچ وقت بیکار نخواهند شد و وقت استراحت نخواهند داشت.
- فرمایشات حضرت مولانا مطهری حفظه الله تعالی با دعای ایشان به پایان رسید.
✍️ محمد مکفی رودی
