آژانس ژئوفیزیک اندونزی علت سونامی را فوران یک آتشفشان در کوه “آناک کراکاتوا” که در تنگه “سوندا” واقع است، موجب زمین‌لرزه در بستر دریا و شکل‌گیری سونامی شده است.به گفته مقام‌های وزارت مقابله با فجایع طبیعی در اندونزی، آتشفشان و زمین‌لرزه حوالی ساعت ۲۱ به وقت محلی روز شنبه (۲۲ دسامبر/ ۲ دی‌ماه) در تاریکی شب رخ داده و ۲۴ دقیقه بعد امواج سونامی ساکنان سواحل سوماترا و جاوه را در تاریکی شب غافلگیر کرده است.در منطقۀ “بانتن” دست‌کم ۴۳۰ خانه، چندین هتل و مجتمع توریستی و ده ها قایق و کشتی آسیب دیده‌اند.
به گفته زمین‌شناسان تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که بخش بزرگی از جزیره آتشفشانی آناک کراکاتوآ به دنبال فوران این آتشفشان به داخل دریا ریزش کرده است؛ امری که به گفته دانشمندان احتمالا دلیل وقوع سونامی بوده است.
کشور جزیره‌ای اندونزی با بیش از ۱۷هزار جزیره در اقیانوس آرام، در یکی از فعال‌ترین مناطق کره زمین از نظر آتشفشان و زلزله قرار دارد. حوادث و فجایع طبیعی سالانه تلفات انسانی و خسارات مالی زیادی در این کشور به‌جای می‌گذارد. در فاجعه سونامی سال ۲۰۰۴ بیش از ۱۶۰ هزار نفر جان خود را از دست دادند.
در سال ۲۰۱۸ دو زمین‌لرزه پرقدرت تلفات و خسارات زیادی به بار آورد. زلزله شش ریشتری در جزیره “لومبوک” در شرق اندونزی در ماه اوت ۲۰۱۸ نیز بیش از ۵۵۰ کشته برجای گذاشت. چند هفته بعد زلزله پرقدرت ۵.۷ ریشتری در شهر “پالو” در جزیره “سولاوسی” جان بیش از ۲۲۰۰ نفر را گرفت.
