- امیدواریم از غروب یکشنبه، ماه ذی‌الحجه 1439ق آغاز شود. ذی‌الحجه را بدان‌جهت ذی‌الحجه می‌گویند که یکی از بزرگ‌ترین عبادت‌ها یعنی حج در آن واقع است. الله‌تعالی ذی‌الحجه را با چنان عبادت‌هایی خاص کرده است که در هیچ‌یک از ماه‌های سال، یافت نمی‌شوند. بزرگ‌ترین فضیلت این ماه، همین است که عبادت‌هایش خاصِ ذوالحجه است؛ طوری‌که اگر کسی طاعات این ماه را در دیگر ماه‌های سال ادا کند، نه‌تنها ثوابی عایدش نمی‌شود که مرتکب بدعت نیز می‌شود. مثلاً عبادتِ حج، فقط در همین ماه به‌جا آورده می‌شود چنان‌که اگر کسی در ماه‌های دیگر سال به نیت حج به مکه برود، احرام ببندد، طواف کعبه کند، وقوف مزدلفه و عرفه و جمرهٔ عقبه و سعی بین صفا و مروه کند، هیچ ثوابی عایدش نمی‌شود؛ چراکه خلاف حکم خداوند رفته است.
- یکی دیگر از عبادت‌های ویژهٔ ذی‌الحجه، قربانی‌کردنِ حیواناتی از قبیل شتر و گاو و گوسفند است. این عبادت بزرگ و پرفضیلت نیز فقط در سه‌روز از ذی‌الحجه یعنی دهم، یازدهم و دوازدهم ادا می‌شود؛ اگر کسی در دیگر روزهای سال هزار گوسفند هم بکشد، ثواب عبادتِ قربانی به وی نمی‌رسد. آری، از ثواب صدقه بی‌بهره نمی‌شود. عبادتِ قربانی باید برای الله و به دستورِ اوتعالی گذارده شود. هیچ‌ارتباطی هم به گوشتش ندارد؛ خودتان بخورید و به دیگران هم بخورانید. معیار قبولی فقط تقوای شما است.
- تکبیرات تشریق یعنی گفتنِ الله‌أکبرُ الله‌أکبر لا إلهَ إلا اللّهُ الله‌أکبر، الله‌أکبرُ و للّه الحَمْدُ یکی دیگر از عبادت‌های مخصوص ذی‌الحجه است که از نماز صبح روز عرفه؛ نهم ذی‌الحجه شروع می‌شود و پس از نماز عصر روز سیزدهم به پایان می‌رسد.
عموم مردم معتقدند که تکبیرات تشریق فقط باید در همین چهارروز گفته شود! اما واقعیت آن است که صحابۀ پیامبر رضوان‌الله علیهم با رؤیت هلال ذی‌الحجه به گفتن تکبیرات تشریق آن‌هم با صدای بلند مبادرت می‌ورزیدند؛ چنان‌که در حدیثی از عبدالله‌بن‌عمر رضی‌الله عنهما منقول است که از اول ماه ذی‌الحجه به بازارِ مدینه می‌رفت و در کلّ بازار با صدای بلند «الله‌أکبرُ الله‌أکبر لا إلهَ إلا اللّهُ الله‌أکبر، الله‌أکبرُ و للّه الحَمْدُ» می‌گفت. آری، تکبیرات تشریق را غیر از آن چهار روز، در دههٔ ذی‌الحجه با صدای بلند گفتن، نیز سنت اصحاب است که متأسفانه متروک شده است! این‌روزها درواقع روزهای فریادزدنِ کبریایی خداوند است. - فضایل دههٔ ذی‌الحجة
به اتفاق مفسران، مراد از سوگند الهی به شب‌های دهگانه که با جملهٔ «وَلَیالٍ عَشرٍ» در سورۀ فجر، تعبیر شده است، همان ده‌شبِ ذی‌الحجه‌اند. ثواب عبادت در شب‌های ذی‌الحجه، برابر با ثواب عبادت در شب‌های قدر است. لذا به نماز تهجد در این‌شب‌ها بسیار اهمیت داده شود. نماز تهجد همان است که آدمی در حصهٔ پایانی شب برخیزد و دو رکعت تا دوازده رکعت نماز بخواند. اگر بیدارشدن در پایان شب مقدور نیست، در میان سنت نمازِ عشا و وِتر چهار تا دوازده رکعت به نیت صلاة‌اللیل بخواند، إن‌شاءالله از ثواب نماز تهجد محروم نمی‌شود. - روزهای این دهه نیز بسیار پرفضیلت‌اند؛ چنان‌که رسول‌خدا صلی‌الله علیه وآله وسلم می‌فرماید: «در هيچ روزهایی، کارِ نیکوکردن در پیش‌گاه خداوند دوست‌داشتنی‌تر از این روزها[دهۀ نخست ذی‌الحجه] نیست.» هر عبادتی که باشد؛ چه متعلق به حقوق‌العباد باشد مانند رفتن به‌عیادتِ بیماران و کمک به‌مستمندان و چه متعلق به عبادت‌های بدنی باشد مانند نماز و روزه و ذکر وتلاوت و… .
ثواب روزۀ یک‌روز از نُه رووزِ ذی‌الحجه برابر با ثوابِ روزۀ یک‌سال است؛ یعنی اگر کسی نُه روز را کامل روزه بگیرد، گویی نُه‌سال روزه داشته است. و در روایتی دیگر است که رسول‌خدا صلی‌الله علیه وآله وسلم فرموده است: «صيام يوم عرفة أحتسب على الله أن يكفر السنة التي قبله والسنة التي بعده»؛ از خداوند امید دارم روزهٔ روز عرفه، کفارۀ گناهان سال گذشته و سال آینده بشود. این روزها در واقع بهانه‌ای برای تجدید میثاق با خداوند است؛ چون‌که عموم مردم مشغول کاروبار دنیا هستند، و مشغولیت‌های دنیوی، غفلت‌زایَند و روح و روان آدمی را آشفته می‌کنند، خداوندِ کارسازِ بنده‌نواز، هرازگاهی با بهانه‌های مختلفی، ما را کشان‌کشان به‌سوی کویش فرامی‌خواند، گاهی با شبِ براءت و گاه با روزهٔ تاسوعا و عاشورا و گاهی با ماه رمضان و اکنون هم با دههٔ ذی‌الحجه. گرامی‌داشت این روزها سبب افزایش تعلق و ارتباط با خداوند می‌شود و ارتباط با خداوند دارومدارِ همۀ خوشبختی‌ها و سعادتمندی‌هاست. - خلاصه آن‌که روزهای بسیار ارزشمندی را پیش‌رو داریم. قدردانِ این دُرِّ گران‌مایه باشیم. معلوم نیست تا کی زنده‌ایم؟! لذا اهتمام به اعمالِ نیکو بیشتر شود. به توبه و استغفار بیشتر توجه شود. صدقه و انفاق در راه خدا با اهتمام انجام شود. نماز تهجد با چستی و چالاکی خوانده شود. قرآن با اهتمام تلاوت شود؛ چراکه از تلاوت برتو حق دارد کتاب/ تو از کامی که می‌خواهی بیاب.
خداوند به همهٔ ما توفیق عمل به آن‌چه که گفته شد، عنایت فرماید. آمین.ترجمه واقتباس: ولی‌الله رفیعی29 ذی‌القعده1439ق
گلستان گالیکش
