- معتکف شدن فقط لطف پروردگار عالمیان است.
- از آیه فوق مشخص می‌شود که اعتکاف از زمان بنای خانه کعبه توسط دو ابرمرد و پیامبران زمان‌شان حضرات ابراهیم و اسماعیل(ع) بوده است.
- از احادیث گهربار پیامبر اکرم(ص) معلوم می‌شود که پیامبر در تمام عمر مبارک‌شان ده روز آخر ماه مبارک رمضان را در مسجد معتکف بودند و در آخرین سال عمر شریف‌شان بیست روز به اعتکاف نشستند.
- اعتکاف یعنی: رها کردن تمام روابط، روش‌ها و … روزمره را و با رب ذی‌الجلال انس گرفتن تا به پروردگارش نزدیک شود و تقرب بجوید.
- شاه ولی‌الله دهلوی (رح) می‌فرماید: اعتکاف برای حاصل کردن صفای درونی است.
- امام غزالی(رح) می‌فرماید: تا وقتی نجاست شناخته نشود و راه پاک کردن آن معلوم نگردد، امکان پاک کردن آن وجود نخواهد داشت. بنابراین صفات رذیله تا وقتی شناخته نشود و راه دور شدن از آن معلوم نگردد، امکان پاک شدن از آنها وجود نخواهد داشت.
وی معتقد است که برای حاصل کردن قلب صاف و پاک، اجتناب از پُرخوری، پُرحرفی(سخنان بیهوده)، غضب، حسد، بخل، حُب جاه، حُب دنیا، عُجب، تکبر و ریا لازم می‌باشد. - اخلاص در عمل و توکل بر خداوند متعال و متوجه مرگ بودن برای معتکفین لازم است.
- اعتکاف، خلوت کردن با خداوند متعال است، به همین دلیل برای خلوت با الله لازم است ارتباط با مخلوق قطع گردد و معتکفین گوشی‌ها را کنار بگذارند و از نشستن دور همدیگر و صحبت بیهوده کردن دوری کنند.
- هم و غم معتکف فقط باید خلوت و عبادت باشد.
- شاه ولی‌الله دهلوی(رح) معتقد است: اعتکاف تشبه به ملائکه است. زیرا ملائکه از خوردن و… دوری می‌کنند و معتکف نیز باید از بسیاری از ضروریات دوری کند.
- شاه ولی‌الله می‌فرماید: اعتکاف برای به دست آوردن شب قدر می‌باشد.
پیامبر اکرم(ص) به حضرت عایشه(رض) توصیه می‌فرمودند: اگر شب قدر را دریافتی از پروردگارت عفو و بخشش را طلب فرما. “اللهم انک عفو تحب العفو فعفو عنا” - اعتکاف عبادتی فردی است که هر فرد باید در عبادت رب‌العالمین تلاش و کوشش وافر انجام دهد.
- اعتکاف حتی برای مطالعه کتب علمی هم نیست، بلکه فقط تضرع و زاری به درگاه خداوند متعال است.
- برای معتکف لازم است که از خارج شدن بدون ضرورت از مسجد اجتناب نماید. محل اعتکاف را برای خواب قرار ندهد، بلکه فقط به حد ضرورت بخوابد.
- بیست روز است در روزهای رمضان از حلالها اجتناب کردیم، به همین خاطر لازم است که قلب خود را نیز از کینه و بقیه رذایل دور کنیم.
مولوی محمد مکفی
