مردم همیشه مردم هستند. بیشتر هم و غم مردم در هر عصر و زمانی، تحصیل روزی و مال و معیشت بوده است و این فطرتی است که خدای تعالی مردم را بر آن پدید آورده است .خداوند متعال در کتاب خویش در مورد انسان می‌فرماید:《و انّه لحبّ الخیر لشدید》(و او علاقه شدیدی به مال و اموال دارد.) اکثر مفسران بر این باورند که منظور از خیر در این آیه، مال است.
گرد آوردن مال عیب نیست و داشتن ثروت بد نیست و چه خوب است مال حلال در دست بنده صالح. آنچه مهم است این است که تو مالک مال باشی نه اینکه مال مالک تو باشد و اینکه مال خادم تو باشد نه سرور و آقایت و آن را زیر پایت نهی تا تو را بلند کند نه اینکه بر روی سرت نهی تا تو را له کند.
در زمان پیامبر، دو برادر بودند؛ یکی صاحب حرفه بود و درآمد داشت و دیگری بیکار بود، وی در مجلس پیامبر خداﷺحاضر می‌شد و از ایشان قرآن و حدیث را فرا می‌گرفت و برادری که کار می‌کرد، هم خرج خود و هم خرجی برادرش را می‌داد. برادر کارگر نزد پیامبرﷺآمده و از برادر بیکار خود گلایه کرد، پیامبرﷺبه او فرمود:( چه بسا تو نیز به برکت او روزی می‌یابی!)
این حدیث مردم را تشویق نمی‌کند به اینکه بیکار و سربار دیگران باشند؛ بلکه احادیثی که به کار و کوشش و استفاده از دسترنج خویش تشویق می‌کنند، خیلی زیاد است؛ اما چنین احادیثی به برادری گفته می‌شود که بیکار است نه به برادر کارگر؛ زیرا اگر چنین احادیثی در این مقام گفته شود برادر کارگر را تحریک به ترک برادر بیکار می‌کند. کار موجب روزی است اما روزی دهنده خداست. تو چه می‌دانی که خدا باب رزق و روزی را در نتیجه کار و تلاشت برایت باز نموده! بلکه ممکن است به خاطر پدر و مادری باشد که به آنها انفاق می‌کنی یا فرزند معلولی که خرجی‌اش را می‌دهی یا فقیری که ماهانه مبلغی به او می‌دهی یا مریضی که تو برای همیشه متکفل تامین داروهای او گشته‌ای! تو چه می‌دانی شاید خدا تو را سبب روزی بنده‌ای از بندگان خویش گردانده باشد و تو روزی می‌یابی که به دیگران ببخشی. خداوند نمی‌خواهد خیر را از تو جدا کند تا اینکه تو نیز به دیگران بدهی و عطا کنی. تو ضعیف‌تر از آنی که به خودت روزی دهی و به طریق اولی بسیار ضعیف‌تر از آنی که به دیگری روزی دهی .وقتی الله متعال تو را سبب روزی دیگران قرار داده، در واقع تو را اکرام کرده و برای این کار برگزیده است؛ در حالی که او خود قادر است که به او روزی دهد و او را از تو بی‌نیاز گرداند. اینکه مستقیم روزی نمی‌دهد به خاطر فقرش نیست بلکه او مردم را برای ما درهایی به سوی بهشت قرار داده است پس مبادا دری را که خدا باز کرده، ببندی. شاید اگر آن در را ببندی تو را محتاج دیگری گرداند چنانکه در ابتدا دیگری را محتاج تو گردانده بود. پس ببخش صدقه بده و خدا را ستایش کن و از او بخواه تو را بنده بخشنده گرداند نه بنده گیرنده.
عبدالله بن جعفر بسیار صدقه می‌داد به گونه‌ای که نزدیک‌ترین افراد به او نیز سرزنشش می‌کردند؛ می‌گفتند: کمتر ببخش! اما او به آنها می‌گفت: خداوند مرا چنین عادت داده و من نیز بندگانش را اینگونه عادت داده‌ام. می‌ترسم اگر عادتم را تغییر دهم، خداوند نیز عادتش را تغییر دهد.
فهمی دقیق و عمیق از این فرموده پیامبر اکرمﷺ( چه بسا تو نیز به برکت او روزی می‌یابی.)
دیدگاهتان را بنویسید