گرچه جایگاه علمی خیام، برتر از جایگاه ادبی او‌ست ولی آوازه او مدیون نگارش رباعیا‌تش است که شهرت جهانی دارد. وی در حدود سال 467 هجری قمری همراه با ابوا‌لمظفر اسفزا‌ری، میمون بن نجیب وا‌سطی و دیگران در دستگاه ملک‌شاه سلجوقی به اصلاح تقویم پرداخت تا در سال 471 هجری قمری ترتیب تاریخ جلالی داده شده است. حکیم عمر خیام در دوران سلجو‌قیان می‌زیست و دوره‌ی شکوفایی ایشان با عصر آلب ارسلان و ملک‌شاه سلجوقی و وزیر زیرک آنان، خواجه نظام الملک طوسی همراه بوده است. از رخداد‌های مهمی که در دوره‌ی خیام اتفاق افتاده است می‌توان به سقوط دولت آل‌بویه، قیام دولت سلجوقی، جنگ‌های صلیبی و ظهور با‌طنیان نام برد. برخی از آثار علمی خیام عبارتند از : 1- رساله‌ی فی شرح ما اشکل من مصادرات کتاب اقلیدس، 2- گاه شماری یا نوروزنامه، 3- ترجمه خطبة الغراء ابن سینا، 3- رساله در علم کلیات و رباعیات نام برد.
سرانجام وی در سال 517 هجری قمری پس از ادای فریضه و مناجات با خدا، جان به جان آفرین تسلیم کرد.
