- عبادت به صورت عموم به اعمال ظاهری مانند نماز، روزه، اعتکاف و… گفته میشود.
- مولانا غلام الله مفسر بزرگ قرآن میفرماید: عبادت عبارت است از توحید، باور و احساس نسبت به اینکه معبود ما سلطه و تسلط غیبی از لحاظ علمی و قدرتی دارد. “وعنده مفاتح الغیب لا اله الا هو” “هو علیم بذات الصدور”
- عبادت یعنی اعتقاد به اینکه فقط معبود قدرت بر نفع و ضرر دارد. هر ندایی، ثنایی، توحیدی، تسبیحی، رکوعی، تعظیمی و … که با این اعتقاد باشد، عبادت محسوب میشود و اگر با این اعتقاد نباشد، عبادت محسوب نخواهد شد.
- مولانا غلام الله میفرماید: عبادت چهار رکن دارد: ۱. دعا، ۲. ندا، ۳. ثناء و ۴. تعظیم.
عبادت(همین چهار رکن) برای غیر خداوند متعال کفر هست. - صاحب فتاوی رشیدیه مینویسد: فردی نزد قبری رفته و برایش چیزی نذر میکند به این اعتقاد که صاحب قبر مؤثر است، طبق عقیده اهل سنت این فرد کافر شده و زنش اگر اهل توحید است برای این فرد حرام است.
- علامه ابن قیم میفرماید: تعظیم انبیاء، اولیاء و بزرگان این است که بر طبق رفتار آنها عمل کنیم، این است عبادت واقعی و غیر آن عبادت نخواهد بود.
عبادت و شکر فقط باید برای خداوند متعال باشد و برای غیرش نباشد. - چرا باید خداوند متعال را بندگی کنیم؟ جواب نقلی این است که خود رب العالمین دستور داده است. به کفار هم امر شده که خدا را بپرستند، ولی این بندگی مخلصانه باشد. یعنی قبلا عبادات را به ظاهر انجام میدادهاند ولی در عبادات آنها اعتقاد نبوده و به همین دلیل خط میخورده است.جواب عقلی این است که ما انسانها در این دنیا هیچ منّتی بر اسلام و دین نداریم، بلکه ما فقط امانتدار هستیم. زیرا طبق آیه قرآن ما قبل از به دنیا آمدن هیچ چیزی نبودهایم و این مطلب را همه انسانها با هر نوع اعتقاد و فکری تأیید میکنند. بنابراین ما نه به دستور خود آمدهایم و نه به اختیار خود خواهیم رفت. پس ما امانت جسم و روح داریم و باید این امانت را برای صاحبش خرج نماییم.
اگر فردی بگوید این جسم را خودم پروش دادهام به او باید گفت که برو بیمارستانها و تیمارستانها را نگاه کن و ببین که آنها هم که دوست دارند خودشان را پرورش دهند اما به چه روزی افتادهاند، پس پشت پرده پرورش دهنده کسی دیگر است که این جسم و روح و… را به صورت امانت به ما داده است و هر وقت اراده کند از ما خواهد گرفت.
- کتاب هدایه فقه احناف بیان میکند که اسلام چهار بخش دارد که یک چهارم آن مربوط به حقوق الله است و سه چهارمش مربوط به حقوق الناس میباشد. از همان یک چهارم معلوم میگردد که انسان باید با اعتقاد کامل، خداوند متعال را عبادت کند.
- عبادت باور به این است که ما امانتدار هستیم و همه باید همین اعتقاد را داشته باشیم.
- شاه ولی الله(رح) میفرماید: طبق فرمایش خداوند متعال همه حیوانات در این دنیا رب العالمین را عبادت میکنند. “کل قد علم صلاته و تسبیحه”، ولی فقط برخی انسانها هستند که خداوند متعال را عبادت نمیکنند.
مولانا عبدالعزیز(رح) میفرماید: سنی رمضانی و شیعه محرمی ریالی ارزش ندارد، ما نباید بنده وقت باشیم و اگر بنده وقت باشیم، عبادت ما قبول نخواهد شد. - مفتی محمد شفیع میفرماید: شرط قبولی طاعات و عبادات این است که تا آخر عمر دوام داشته باشد.
خداوند متعال به پیامبر اکرم دستور میدهد: “واعبد ربک حتی یأتیک الیقین”. - در هر رکعت نماز باید سوره فاتحه خوانده شود، زیرا در فاتحه رمز قرآن و اسلام است و این رمز “ایاک نعبد و ایاک نستعین” است.چرا اهدنا الصراط المستقیم را این همه باید تکرار کنیم؟ به این علت است که پذیرش و عمل به حق توفیق میخواهد نه زور، ثروت و … “و ما توفیقی الا بالله”
اگر ما بعد از رمضان عبادت را ادامه دادیم معلوم است که این توفیق نصیب ما خواهد شد.
- حضرت مولانا مطهری(رح) فرمودند: اگر خداوند متعال ما را به خاطر کمکاری ما مؤاخذه نفرمایید، ما از عبادت خود تقاضای اجر و پاداش نداریم. این فرمایش مولانا همهاش توحید و اعتقاد صحیح است اگر درست فکر کرده و متوجه شویم.
- اطاعت و اتباع زمینه پیروی درست است. حضرت عبدالله بن مسعود هنگامی که پیامبر فرمودند: بنشینید، همان بیرون مسجد نشستند و این کار یعنی اتباع. پیامبر فرمودند: شما داخل بیایید.
- صحابه خون دادند و ما وقت دادیم، دعا فرمایید که خداوند متعال همین وقت را قبول فرماید تا توفیق نیز نصیب ما گردد.
- برای دریافتن شب قدر این لازم است که نماز صبح و عشا را پایبندی کنیم و قسمتی از شب را به عبادت مشغول باشیم، با این کار شب قدر را درخواهیم یافت.
- تراویح پیامبر به اجماع صحابه همین بیست و سه رکعت بوده است و تا سحر ادامه داشته است. بین هر چهار رکعت یک ترویحه (استراحت) بوده است و صحابه در این ترویحه باز چهار رکعت نماز میخواندند و استراحت نمیکردند. این است اسلام واقعی و عبادت حقیقی.
- فردی در رسانه ملی بدون سند میگوید: حضرت علی از تراویح منع کردهاند، در حالی که این یک دروغ محض است. ما نباید نماز را تحریم کنیم، بلکه باید دروغ، دزدی، زنا و … را تحریم کنیم. شیعه و سنی را به نماز دعوت کنیم.
- مولانا شهیدی(رح) میفرمودند: حضرت مولانا مطهری بیان کرده بودند که در دارالعلوم دیوبند در شبی از رمضان پشت سر یک حافظ قرآن از کشور چین تا صبح قرآن کریم را در نماز ختم کردهاند. این است عبادت واقعی و صحیح. خداوند متعال به همه ما توفیق اعتقاد و عبادت صحیح عنایت فرماید.
محمد مکفی رودی