- استاد باید به شاگردان و دانش‌آموزان به چشم فرزند نگاه کند و آنها را از ته دل دوست داشته باشد و با آنها محبت نماید.
- واقعه‌ای از حسن بن زیاد(رح) که یکی از ائمه فقهی احناف هستند و در کتاب‌های فقهی از ایشان زیاد یاد می‌شود، بیان شده است که ایشان برای تحصیل علم خدمت امام زفر(رح) رسید و هنگامی که مسأله‌ای را نمی‌فهمید و از استاد سؤال می‌نمود، استادش ناراحت می‌شد و او را به شدت توبیخ می‌نمود. امام حسن بن زیاد(رح) به خاطر همین رفتار استادش حلقه درس وی را ترک نموده و خدمت امام ابویوسف(رح) رفت. هنگامی‌که در خدمت امام ابویوسف(رح) مشغول تحصیل شد و مسأله‌ای را متوجه نمی‌شد و از استاد و مربی‌اش می‌پرسید، امام ابویوسف او را دلداری میداد و می‌فرمود: صبر نما و تلاش کن، ان‌شاءالله متوجه خواهی شد و حتی می‌فرمود: دوست دارم که تمام علومی که در سینه من وجود دارد را به سینه و قلب تو انتقال دهم، ولی این کار در اختیار من نیست. خلاصه امام ابویوسف(رح) با این شاگرد خودشان محبت نموده و با نرمی با او سخن می‌گفت، تا جایی که حسن بن زیاد(رح) امام و پیشوایی از پیشوایان فقهی احناف قرار گرفت. لذا اگر استاد به نرمی با شاگرد صحبت نکند، شاگرد فراری خواهد شد.
- استاد باید توجه‌اش به همه شاگردان به یک صورت باشد و در بین آنها تبعیض قایل نشود، حتی در هنگام تدریس و بودن در کلاس به همه نگاه کند و نگاهش را متوجه شاگردان خاصی قرار ندهد.
- استاد به منزله پدر است و باید فرقی بین فرزند و شاگردش نگذارد و همان محبت و غمی که برای فرزندش دارد را برای شاگردانش نیز داشته باشد.
- مسأله‌ای دیگر که از واقعه‌ی بیان شده معلوم میگردد این است که استاد باید الفاظ و کلمات خوب و سنجیده‌ای را برای شاگردانش به کار ببرد، حتی به خاطر تنبیه هم نباید برای شاگرد سخنان سخت و غیر قابل تحمّلی گفته شود، زیرا زمانه تغییر کرده و تحمل شاگردان کم شده است. در زمان گذشته شاگردان و حتی اساتید بسیار تحمل و صبر داشتند. مثلاً حضرت مولانا شمس‌الدین مطهری(رح) برخی از مواقع، طلاب و یا برخی از اساتید را با چوب تنبیه میکردند و آنها صبر میکردند و حتی برای خود افتخار هم به حساب می‌آوردند.
- بحث دیگر این است که اگر از شاگرد یا دانش‌آموزی، به استاد و معلم خبری رسید، حتماً تحقیق شود و بدون تحقیق شاگرد و دانش‌آموز تنبیه نشود.
- خداوند متعال همه ما را در راه تعلیم و تعلم موفق بدارد و توفیق خدمت بیش از پیش عنایت فرماید.
محمد مکفی رودی
