حج تمرین بندگی است

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی احناف خواف، مولوی گل محمد مومن، در مراسم نماز جمعه چهارم خردادماه ۱۴۰۳ اهل سنت شهر خواف، با تلاوت آیات(وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ*لِيَشْهَدُوا مَنَافِعَ لَهُمْ وَيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُومَاتٍ عَلَى مَا رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِيرَ*ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْيُوفُوا نُذُورَهُمْ وَلْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ) پیرامون فریضه حج بیت الله به ایراد سخن پرداخت‌.

مدرس حوزه علمیه احناف خواف در آغاز سخن بیان داشت: به ایام مبارک ذی‌الحجه و انجام رکن پنجم اسلام که حج است، نزدیک می‌شویم. یکی از فرایض الله، حج است‌. پیامبر(ص) از تمام ارکان اسلام، تعبیر به بنای خانه‌ی اسلام کردند. یعنی خانه‌ی اسلام برای کسی تکمیل است که این پنج رکن را داشته باشد. خداوند برای هریک از این‌ها، ویژگی‌هایی قرار داده است. یک ویژگی‌هایی در نماز است که با عبادات دیگر جبران نمی‌شود. همین‌طور در سایر ارکان‌ و مجموع این‌ها، ویژگی‌هایی است که انسانیت و بندگی بشر را کامل می‌کند.

سخنران نماز جمعه خواف گفت: حج نقش بسیار زیادی در سازندگی فردی و اجتماعی دارد و هم برای شخص تزکیه باطنی و آمرزش گناهان را به ارمغان می‌آورد و هم در جوامع مسلمین، ارتباط و هماهنگی و برادری ایجاد می‌کند و جلوه‌ای از بندگی الله در تمام دنیاست. در آیه‌ای که تلاوت شد، خداوند به حضرت ابراهیم(ع) بعد از بازسازی کعبه می‌فرماید: به مردم برای حج خانه‌ی خدا نداده بده.

ایشان افزود: حضرت ابرهیم(ع) گفت: خدایا! صدای من به کجا می‌رسد؟ خداوند فرمود: ندا از تو و رساندن از ما. بنا به قولی، حضرت ابراهیم(ع) بر روی کوه ابوقبیس ندا داد: ای مردم پروردگار شما خانه‌ای برای عبادت بنا کرده است، بیایید و پروردگار خود را عبادت کنید. الله تعالی این ندا را به گوش هرکسی که تا روز قیامت که حج را برای آن‌ها مقدر کرده است، رساند. خداوند می‌فرماید: ندا کن برای حج، مردم پیاده و بر مرکب‌ها می‌آیند.

منافع دینی و اخروی حج رضوان الله است

مولوی مومن ادامه داد: در گذشته مردم از مناطق دور، با پای پیاده، شش ماه برای رفت و شش ماه برای برگشت وقت می‌گذاشتند و این از صفای دل آن‌ها و ندایی بود که خداوند در گوششان قرار داد. خداوند می‌فرماید: هرکس که سعادت نصیب او شود از هر راه دوری می‌آید تا حاضر شوند منافعی را که خدا برای آن‌ها در حج قرار داده است.

مدرس حوزه علمیه احناف خواف افزود: منافع دنیوی حج این است که وقتی حاجی به حج رفت، آن موقع اگر به تجارتی برخورد کرد، اشکالی ندارد و از همه مهم‌تر منافع دینی و اخروی که رضوان الله نصیب حجاج واقعی می‌شود. خداوند وقتی در قرآن نعمت‌های بهشت را برمی‌شمارد، رضوان و رضایت خود را از همه بالاتر قرار می‌دهد و این رضوان نصیب حجاج واقعی می‌شود.

سخنران نماز جمعه خواف خاطرنشان کرد: تمام اعمال حج، برای انسان اجر و ثواب را به همراه دارد. در صحیح بخاری و مسلم حدیثی آمده است که پیامبر(ص) می‌فرمایند: کسی که یک عمره انجام داده است و عمره‌ی بعدی را که انجام می‌دهد، کفاره‌ی گناهان بین این دو عمره می‌گردد و حج مبرور و خالی از گناه، از اجر آن سوال نکن چون جزایی برای آن نیست جز بهشت الله متعال.

ایشان بیان داشت: در حدیث دیگر که حضرت عایشه(رض) روایت می‌کند و در بخاری و مسلم روایت شده است، این است که حضرت عایشه(رض) خدمت پیامبر(ص) عرض کردند که ای رسول خدا(ص)! ما می‌بینیم که با فضیلت‌ترین عمل، جهاد در راه خداست، آیا ما زنان جهاد نکنیم؟ پیامبر(ص) می‌فرمایند: بافضیلت‌ترین و زیباترین جهاد، حج پذیرفته شده نزد الله است. قدر این عبادات را بدانیم. خداوند همه‌ی نیازهای حاجی اعم از دردهای مادی و معنوی را به برکت حج، برطرف می‌کند.

حجاج مهمانان خدایند، اگر دعا کنند، خدا اجابت می‌کند

مولوی مومن تصریح کرد: کسی که به حج می‌رود، حواسش به سمت نفس و شیطان نباشد و بداند که مهمان خداست و قدر بداند. حدیث دیگری است که در سنن نسائی آمده است و پیامبر(ص) می‌فرمایند: حاجی و کسی که عمره به جای می‌آورد، مهمانان خدایند، اگر دعا کنند، خدا اجابت می‌کند و اگر از خدا آمرزش بخواهند، خداوند می‌آمرزد.

مدرس حوزه علمیه احناف ادامه داد: موقعیت حج بسیار خاص هست و در تمام مراحل، از هنگام احرام، طواف، سعی صفا و مروه و تا مزدلفه و… همه خاص هستند و حاجی باید از فرصت استفاده کند. در حدیثی دیگر پیامبر(ص) می‌فرمایند: وقتی حاجی مهمان خداست، خود او هم آمرزیده می‌شود و برای هرکس که حاجی طلب آمرزش کند، آن‌ها هم آمرزیده می‌شوند.

سخنران نماز جمعه خواف افزود: آیه‌ای که دلالت بر فرضیت و ضرورت حج می‌کند در سوره‌ی آل عمران است، خداوند می‌فرماید: خالص برای الله تعالی، حج بیت‌الله فرض است برای هرکس که استطاعت (استطاعت مالی و استطاعت راه) داشته باشد و کسی که کافر شود( یعنی نرفتن به حج با توان استطاعت، شأن کافر است نه مسلمان) خداوند از جهانیان بی‌نیاز است. اگر مسلمان توان مالی و استطاعت راه را داشته باشد و باز فریفته دنیا شود و با مال خدا به حج نرود، کفران نعمتی کرده است که شایسته مسلمان نیست.

ایشان افزود: برای یک عده، الله تعالی عشق زیادی از بیت‌الله و روضه مطهر پیامبر(ص) را عنایت کرده است. سال گذشته افراد زیادی از شهر ما به مکه رفته‌اند که کل سرمایه‌‌شان یک قطعه زمین ارثی بوده است و آن را فروخته و به حج رفته‌اند و این توفیق الهی است اما متاسفانه افرادی هستند که سرمایه، سن زیاد و استطاعت دارند ولی یک‌بار هم حج الله را به جای نیاورده‌اند.

مولوی مومن گفت: پیامبر(ص) در دعایی می‌فرمایند: ای الله! از تو لذت نظر به وجه بلاکیف تو را می‌خواهم.(از نظر احناف، بالاترین نعمت بهشت، دیدن چهره‌ی بلاکیف الله است). همان‌طور که انسان‌ها سمع و بصر و… دارند، خداوند هم دارد اما این صفات مانند صفات مخلوق نیست. خداوند می‌شنود اما شنیدنش مانند شنیدن مخلوق نیست. خدا می‌بیند اما دیدنش مانند دیدن مخلوق نیست و همان‌طور هم خدا دیده می‌شود اما نه مانند دیده شدن مخلوق. بنابراین پیامبر(ص) تقاضای لذت دیدار خداوند را می‌خواهد. در ادامه‌ی دعا پیامبر(ص) می‌فرمایند: و از تو می‌خواهم که در من اشتیاق لقای خود را بیش‌تر کنی.

اولین وظیفه حاجی توبه و استغفار است

مدرس حوزه علمیه احناف خاطر نشان کرد: علما می‌نویسند: وقتی پیامبر(ص) چنین دعایی می‌کنند، چنین برداشتی می‌شود که اشتیاق الهی، نسبت به آن چیزهایی است که خداوند آن چیزها را دوست دارد. کسی می‌تواند ادعا کند که شوق خدا را دارم که آن چه را که الله دوست دارد، به آن اشتیاق داشته باشد. الله تعالی نماز را دوست دارد، روزه، انفاق، زکات، تلاوت قرآن، مساجد، ندای الله اکبر، کعبه، منا و عرفات و… را دوست دارد و کسی می‌تواند بگوید که من شوق الله را دارم که این موارد را دوست داشته باشد. اشتیاق خدا علامت دارد. از سجده و نماز برای خدا فرار کردن، نسبت به زکات و روزه بی‌توجه بودن، خرج حج را مال خرج کردن به مورد تصور کردن، هیچ ارتباطی با دوستی خدا ندارد.

سخنران نماز جمعه خواف بیان داشت: وظایف حاجی چیست؟ اول، فراهم کردن مقدمات حج قبل از رفتن. حاجی که می‌خواهد به حج برود، اول  توبه و استغفار کند و اگر حقی به گردن اوست، آن را به صاحب حق دهد و طلب حلالیت کند. دوم، تهیه مال حلال برای سفر حج؛ با مال مردم و مالی که زکات آن داده نشده و یا از طریق سود و ربا به دست آمده است، حج انجام نمی‌شود. حج تمرین بندگی است. پیامبر(ص) می‌فرمایند: کسی که حجی به جای آورد که در آن حج گناه نکند و سخن زشتی نگوید، مانند آن طفلی است که از شکم مادر متولد شده است. اگر عذاب جهنم و جایگاه بهشت و رضایت الله را در نظر بگیریم، این اعمال و رفتار، خیلی هم سخت نیست‌. ما می‌خواهیم یک ماه تا ۴۰ روز تمرین کامل بندگی الله را انجام دهیم، پس کار مشکلی نیست.

ایشان ادامه داد: سومین مورد، تلاش در انتخاب همراهان صالح است. شأن بندگی ما، اقتضای همراهی و نشست و برخاست با افراد صالح را می‌کند. اگر ما با دوستان صالح و عابد بودیم، از آن‌ها درس می‌گیریم اما همراه غافل، انسان را هم غافل می‌کند. مصاحبت با نیکان، موجب توفیق و نیکی می‌شود. مورد بعدی، شکر الله تعالی است. یعنی از وقتی اسم در می‌آید تا زمان تسویه حساب برای رفتن و احرام، دیدار کعبه و…، با هریک از این‌ها باید انسان شکرگزارد. پیامبر(ص) وقتی می‌خواستند هجرت کنند، رو به کعبه‌ی معظمه کردند و فرمودند: به خدا قسم بهترین بقعه‌ها نزد من تو هستی و بهترین سرزمین‌ها نزد من همین‌جاست و اگر مجبور نبودم، از این‌جا خارج نمی‌شدم. وقتی حاجی می‌بیند که خداوند او را به مکه‌ای آورده است که گیاهان آن در امان هستند و نباید کنده شوند، باید شکرگزاری کند.

مولوی مومن افزود: وقتی الله تعالی توفیق نماز جمعه را نصیب کرد، زمانی این نماز ما کامل شده است که به یاد آوریم که خداوند توفیق نماز جمعه را داده و شکرگزار باشیم. حاجی باید احساس کند که خداوند نعمت بزرگی به او داده است و این نعمت از پادشاهی و وزیری و گنج قارون بالاتر است.

یکی از وظایف حاجی، مجاهده با نفس در طول سفر است

مدرس حوزه علمیه احناف تصریح کرد: حاجی نباید با دیدن افرادی که اطرافش هستند مغرور شود و از خدا توفیق انجام اعمال را بخواهد. شیطان وقتی کسی را مشغول طاعت می‌بیند، یک‌بار آن شخص را با عجب و غرور و یک‌بار او را با دوستش از اعمال باز می‌دارد. در این سفر گاهی تشنگی، گرسنگی و یا سوء تفاهم و… پیش می‌آید و انسان باید تمرین اخلاق کند تا در حج و بعد آن هم خود را اصلاح کند و در صدد انتقام و کینه‌توزی نباشد.

سخنران نماز جمعه خواف ادامه داد: حاجی باید در اعمال مجاهده کند و در آن افراط و تفریط نکند. در منا و عرفات از خدا بخواهیم و هرچه عزت بیش‌تر می‌خواهیم، تذلل بیش‌تر نزد الله انجام دهیم و توبه استغفار کنیم. برای حل مشکلات از خدا کمک بخواهیم و برای تمام مسلمین جهان مخصوصا فلسطین دعا کنیم. اگر برای مسلمین عالم و مردم فلسطین سلاح به دست نگرفتیم، حداقل دعا کنیم. شب مزدلفه هم که نماز مغرب و عشا باهم خوانده می‌شود، دیگر عمل خاصی نیست و برخی می‌گویند باید چه کار کنیم؟ بهترین موقعیت اجابت دعا و آمرزش، شب مزدلفه تا طلوع صبح صادق است.

ایشان بیان کرد: حاجی باید از محرمات خاص و عام در این سفر پرهیزکند. محرمات عام یعنی هر گناهی اعم از غیبت، تهمت، دروغ و… و از محرمات خاص هم که روحانیون به آن‌ها اشاره می‌کنند، پرهیز کنیم‌. از روحانی کاروان، هر عملی را بپرسیم و قدم به قدم با روحانی کاروان پیش برویم. یکی دیگر از وظایف این است که اشتیاق به بهشت باید زیاد باشد. وقتی ما به خانه‌ی خدا بر روی زمین می‌رویم، این کار خیلی ارزش دارد و با اشتیاق بخواهیم که خداوند بهشت را ارزانی بفرماید. به طور کلی باید حاجی از این فرصت استفاده کند و قدر این موقعیت را بداند. گاهی اوقات حجاج فرض می‌کنند که تقرب به خدا و رسول، این است که با بی‌توجهی فریاد بزنند که ای خدا، ای پیامبر و… . اگر کسی می‌خواهد خدا و رسول خدا(ص) را ندا دهد، باید با نهایت آرامش و ادب درورد و سلام بفرستد.

مولوی مومن در پایان گفت: در هفته‌ی گذشته، شاهد حادثه‌ی اسفناکی برای ملت ایران بودیم و آن هم سقوط بالگرد ریاست جمهور و همراهانشان بود. جا دارد این واقعه را به مقام معظم رهبری، کابینه‌ی دولت، وزرا، مسئولین و مردم، تسلیت عرض کنم.